خانه تاب آوری (Home of Resilience): تاب آوری فاقد تعريف جامعی است بهرحال از معانی مرتبط با انجام کاری در شرايط سخت و عموما بهتر از آنچه که انتظار ميرود تشکيل شده است.
اين معنا خودبخود به مهارتها وفرايندهای معمول و مقابله ای با چالش ها و ناملايمات اشاره داده و همگی در بر داشته و شامل خواهد بود.
آنچه که بديهی است در هر دو زمينه علمی و عملی و در هردو بستر مفهومی و عملياتی تاب آوری نظارت دارد به ظرفيت و گنجايش تعامل و سازگاری و سازندگی با سختی های روزگار ، بنابراين با دو شرط اساسی برای خلق مفهوم و ساخت تعريف تاب آوری مواجه خواهيم بود که عبارتند از :
1- تهديد ، شرايط سخت ويا تروما
2-سازگاری و سازندگی
اکنون ميتوان مدعی بود و در واقع ناگفته پيداست که آنچه مورد توجه و بحث است چيزی فراتراز روانشناسی رشد است و بالندگی معمول حوزه عملياتی ومفهومی تاب آوری نيست و در واقع آنجا که سازگاری و سازندگی درشرايط آسيب زا و پر تنش اتفاق می افتد ميدان بحث و عرصه تاب آوری است.
در تاب آوری تاکيد وتوجه به توانايی افراد برای حفظ عملکرد سالم و توان توسعه پذيری و پيشروی چشمگير خصوصا در زمينه های فردی ، خانوادگی و اجتماعی که عموما با نتيجه ضعيف همراه هستند به تعدادی از اين زمينه های نامساعد براساس فروانی ميتوان به:
- فقدان سرپرست يا بد سرپرست بودن کودکان ونوجوانان
- بيماريهای لاعلاج ويا صعب العلاج
- اتفاقات و بلايای طبيعی
- سوانح ، حوادث و انواع صدمات جسمی و نقض عضو های حاصله
- و دسته ديگری از صدمات و زمينه های نامساعد که آنها را تحت عنوان(تروما) ميشناسيم.
بر خلاف انتظارات معمول ، نتايج در شرايط بد قابل بدست آوری واستحصال و اکتساب است اما وظيفه و شرط است که به بسترهای فرهنگی و عوامل تربيتی و روند برچسب زنی به افراد در اين شرايط گرفتار آمده نگاه جدی وعميق واميد بخشی داشت .
اين ( انگ زدن و برچسب زنی ) ميتواند مورد توجه جدی مربيان و سرپرستان ، مشاوران و مددکاران باشد چرا که يک اتفاق بد پايان زندگی ما نيست و چه بسا بتوان از آن رخدادی آغاز گر نيزساخت.
با قدرشناسی و سپاسگزاری ميتوان هميشه درحرکت بود وزندگی مفيد ومثبتی برای خود وديگران ساخت.
اما تاب آوری لزوما درتمامی ابعاد زندگی تعميم يافته نيست و همانگونه که در آسيب پذيری افراد متفاوت هستند درزمينه های مختلف تاب آوری هم تفاوتهای قابل مشاهده است.
در مقابله با مساله زمان تاب آوری را ميتوان در سه گانه ای مورد بررسی قرار داد:
الف) تاب آوری آينده نگر که به توسعه ظرفيتهايی که احتمال دارد در آينده به مديريت ناملايمات کمک کند اشاره ميدهد.
ب)تاب آوری همزمان ، که عمدتا شامل مهارتهای مقابله ای ودست و پنجه نرم کردن مناسب و متناسب در طول سختی ها و مصائب است.
و ضلع سوم اين مثلث تاب آوری گذشته نگر است که برگشت پذيری و بهبودی بهينه پس از آسيب را مورد توجه قرار ميدهد.
نارسايی بسياری تعاريف ارايه شده در بعضی از اوقات ناديده گرفتن جهت گيری های زمانی تاب آوری بوده و هست اما آنچه که اهميت دارد اين است که جهت زمانی به رويکردها و راهبرد های اين حوزه نقش پيشگيرانه و مداخلاتی ومقابله ای ميبخشد نه ارايه تعريف های متفاوت و رنگارنگ.
مددکاران اجتماعی ، روانشناسان، مشاوان ومربيان در يافته اند که با اندکی اختلاف و با مقاديری متفاوت از امداد و حمايت اجتماعی همه توانايی عبور از روزهای سخت زندگی را دارند ، به يکديگر کمک کنيم چرا که رشد بيان نهايی حمايت های اجتماعی و مهربانی هاست.
دکتر مقدسی؛ خانه تاب آوری
