در طول سالیان کار زوج درمانی با زن و شوهرهایی که دعواها و تنشهای اساسی با یکدیگر داشته و جهت بهبود رابطه یا اقدام به طلاق مراجعه می نمودند بعضاً در فرایند مشاوره با یک بازی ناخودآگاه از سوی آنان روبرو می شدم که اسم آنرا گذاشتم : بازی ناخودآگاهِ “مددکار مقصر است نه زن و شوهر”
اساس این بازی به این شکل است :
زن و شوهر هر کدام دلایل خود را بر حقانیت خود دارند و طرف مقابلشان را مقصر داستان می دانند. مددکار اجتماعی بر مبنای فرایند مصاحبه و مشاوره جلو رفته و با تشخیص مشکل، علل شکل گیری آن و شرایط طرفین راهکارهایی را پیشنهاد می دهد تا تنشها کاهش یافته و با حل مشکل زندگی به حالت عادی برگردد.
در این میان یکی یا هر دو دست به مقاومت و عدم همکاری می زنند و راهکارهای پیشنهادی را با شکست مواجه می کنند و از طرفی حاضر به جدایی هم نیستند یا اصلاً مشکل در حدی نیست که ضرورت طلاق مطرح باشد. در این میان مددکار اجتماعی برای شکستن این مقاومت از آخرین راهکار استفاده می کند و آن اینکه به طرفین اعلام می کند که شرایط شما بحرانی شده و لازم است تا بمدت دو یا سه ماه جدا از هم زندگی کنید و سپس ارزیابی نهایی که آیا می توانید به رابطه برگشت نمایید یا باید قانونی جدا شوید!
در واقع از این تکنیک هم واقعا برای تعیین تکلیف رابطه های صدمه دیده جدی که حاضر به همکاری نیستند استفاده می شود و هم برای تنش های غیر جدی اما لجبازانه.
معمولاً می پذیرند اما با فاصله کوتاهی به تفاهم متقابل می رسند که اصلاً مشکلات ما را مددکار اجتماعی موجب شده است. به حرفش گوش نمی دهیم و به رابطه برمی گردیم!!
این بازگشت به رابطه در دعواهای غیر جدی و کمتر صدمه دیده جواب می دهد و با پیدا کردن یک دشمن مشترک و یا یک مشکل مشترک به آشتی می رسند!! اما در روابط آسیب دیده جدی این بازگشت در حد یک آتش بس بوده و با گذر زمان با یک انفجار دیگر روبرو خواهیم شد!!!
بنابراین مددکار اجتماعی با تشخیص این بازی اولاً مایوس و سرخورده نمی گردد و سپس این بازی را برای زن و شوهری که در معرض فروپاشی هستند تشریح می کند تا زمان بیشتری را از دست ندهند.
احمد علی جبارزاده
مددکار اجتماعی
