۲۰ درصد از معتادان بهبودیافته پاک مانده‌اند

مدیرعامل جمعیت تولد دوباره با اشاره به اقدامات انجام شده در همایش رهایافتگان از اعتیاد، به بخشی از انتقادات مطرح شده پاسخ داد و تاکید کرد: حداقل ۲۰۰ نفر از ۱۰۰۰ نفر معتاد ترخیص شده، پاک مانده‌اند که مدارک این ادعا نیز وجود دارد. به گزارش خبرنگار انتظامی خبرگزاری تسنیم، در پی انتشار گزارش تسنیم از «رها شدن معتادان بهبود یافته» پس از «همایش صیانت از رهایافتگان از اعتیاد»، با عنوان راز «کفش‌های قهوه‌ای» در «سیداسمال» گفت‌وگویی را با عباس دیلمی زاده مدیرعامل جمعیت تولد دوباره و برگزار کننده همایش مذکور انجام دادیم که مشروح آن در ذیل می‌آید: تسنیم: آقای دیلمی زاده اخیراً انتقاداتی به برگزاری همایش رهایافتگان از اعتیاد که چندی پیش توسط مجموعه شما و با حضور مسئولان در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، مطرح شده است، از جمله اینکه علی رغم وعده‌ و وعیدهایی که به شرکت کنندگان این همایش همچون تسهیلات مسکن، اشتغال و … داده شده بود، پس از این همایش، رها یافتگان که معتادان خیابانی بودند، بدون پول در شمالی‌ترین نقطه شهر رها شدند و حتی اتوبوس‌هایی که آن‌ها را به این همایش آورده بود، پس از همایش حضور نداشت تا این معتادان را به مرکز شهر یا هر نقطه دیگری برساند. شما تا چه اندازه این انتقادات را می‌پذیرید؟

دیلمی زاده: در این همایش اصلاً بنا نبود که ما برای بازگشت شرکت کنندگان (معتادان کارتن خواب و خیابانی بهبودیافته) از این همایش، پیش بینی اتوبوس‌ و وسیله نقلیه داشته باشیم چراکه خانواده تمامی شرکت‌کنندگان نیز در این همایش حضور داشتند و بهبودیافتگان پس از این همایش تحویل خانواده‌های خود شدند.

تسنیم: ولی آقای دین پرست در آن همایش عنوان کردند که تنها خانواده تعدادی از شرکت کنندگان و بهبودیافتگان در آن مراسم حاضر شده بودند و عنوان شد که 999 معتاد خیابانی بهبود یافته در آن همایش حاضر بودند.

دیلمی زاده: این حرف صحت ندارد چراکه پیش از این مراسم 1250 معتاد متجاهر در اختیار ما قرار گرفتند و در آن همایش 440 نفر از آن‌ها به همراه خانواده‌هایشان حضور داشتند و خانواده 600 نفر دیگر از خانواده‌های این افراد قرار بود در روزهای پس از برگزاری این همایش نسبت به تحویل فرزندانشان اقدام کنند و مابقی این افراد نیز هنوز دوره درمانشان به پایان نرسیده و در حال حاضر در مراکز درمانی قرار دارند. لذا تاکید می‌کنم که تمامی بهبودیافتگان حاضر در آن همایش به همراه خانواده‌ خود در آن مراسم حضور داشتند.

تسنیم:‌ برخی از بهبودیافتگان این همایش در گفت‌وگو با ما منکر حضور خانواده‌های خود در آن همایش شدند.

دیلمی زاده: شما تنها با کمتر از یک دهم درصد از این افراد صحبت کرده‌اید و نمی‌توانید صحبت‌های این افراد را به کل شرکت‌کنندگان در آن همایش تعمیم دهید.

تسنیم:‌ از سویی تعداد زیادی از بهبودیافتگانی که در آن همایش حضور داشتند پس از برگزاری آن مراسم سرازیر پاتوق‌های گذشته خود (پاتوق‌های شوش، آنجلس، دروازه غار، فرحزاد و …) شدند و حتی یکی از این افراد که به همراه تعدادی دیگر پس از این همایش توسط کلانتری ولنجک نیز دستگیر شده بود عنوان می‌کند که از 20 نفر بهبودیافته‌ای که با وی در موسسه (…) قرار داشتند، 15 نفر عازم پاتوق‌های معتادان شدند.

دیلمی زاده: در ابتدا باید به این نکته توجه داشت که درمان اعتیاد و اجرایی کردن طرح‌های کاهش آسیب دارای فرمول خاصی هستند و کسی که مفهوم کاهش آسیب را درک نکرده و احتمالاً آن را با درمان پایدار اشتباه گرفته است متوجه نیست که فرایند کاهش آسیب، یک فرایند طولانی و زمان‌بر و با هدف کاهش آسیب اجتماعی است. این موضوع بدان معناست که خانواده این افراد باید به این نکته توجه داشته باشند که اگر فرزند بهبودیافته آن‌ها مجدداً نیز به سمت مصرف مواد روی آورد، نباید او را از خانه طرد کنند و باید اجازه دهند تا وی در محیط خانواده بماند.

از سوی دیگر فرایند درمان و کاهش آسیب برای معتادان و خصوصاً معتادان خیابانی و متجاهر یک فرایند کاملاً پیچیده است که دولت، ستاد مبارزه با مواد مخدر و شهرداری‌ها هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شوند تا برای معتادان این چنینی، سرپناه و غذای کافی فراهم کند و آن‌ها را در مراکز ماده 16 نگهداری کند. اما ما برای اولین بار خانواده بخشی از معتادان خیابانی را طی یک فرایند مددکاری پیچیده شناسایی کرده و از خانواده این معتادان خواستیم یکبار دیگر امکان حضور این افراد در خانواده و داشتن سرپناه امن را برای فرزندانشان فراهم کنند و ما فرصت کنار خانواده بودن مجدد برای این افراد را مهیا کردیم. لذا اگر ما توانسته باشیم امکان بودن این افراد در کنار خانواده‌هایشان را فراهم کرده باشیم، توانسته‌ایم با این راهکار،‌ بخش زیادی از هزینه‌های دولت را در تامین سرپناه و غذای این افراد بکاهیم. در مجموع ساده‌انگارانه است اگر تصور کنیم که تمامی این افرادی که در گذشته در خیابان‌های شهر حضور داشته‌اند، ظرف مدت زمان کوتاهی، پاک شده و پاک بمانند.

البته ناگفته نماند که در حال حاضر، حداقل 200 نفر از 1000 نفر معتاد ترخیص شده، پاک مانده‌اند که مدارک این ادعا نیز وجود دارد و ما آماده معرفی تمامی این افراد به رسانه‌ها نیز هستیم؛ موفقیتی که می‌توان در دنیا آن را نمونه و کم نظیر دانست.

همچنین اغلب افراد شرکت کننده در این همایش، پیش از این در مرکز شفق نگهداری شده بودند و رفتاری که در مراکز ما با این افراد صورت گرفت به هیچ وجه با رفتاری که با آن‌ها در شفق انجام می‌شد قابل مقایسه نیست. حتی هیچ معتادی در مراکز ما کتک نخورد و احساس حقارت به او دست نداد و با او مانند یک انسان برخورد شد.

تسنیم: ولی بهبودیافتگانی که در آن همایش حضور داشتند، عمدتاً از برخورد نامناسب در مراکز درمانی شما گله‌مند بودند و در صحبت‌های خود از کتک خوردن توسط مسئولان کمپ و فحاشی آنان خاطرات زیادی داشتند.

دیلمی زاده: تمامی 30 مرکزی که با ما همکاری داشتند به صورت هفتگی توسط 20 مددکار مورد نظارت دائمی قرار داشتند و این مددکاران گزارشات هفتگی خود را از تک تک بیماران، وضعیت ارتباط‌گیری با خانواده‌های آن‌ها و همچنین نحوه برخورد با آن‌ها را به ما ارائه می‌دادند و اگر در هریک از این مراکز رفتار نامناسبی با بیماران صورت می‌گرفت سیستم نظارتی ما بلافاصله وارد عمل شده و در خصوص وضعیت بیمار گزارش تهیه می‌کرد. لذا در طول 3 ماه بستری این افراد، وضعیت بیماران به صورت کامل تحت پایش و نظارت ما قرار داشتند و مستندات گزارشات ماهانه ناظران و گزارشاتی که از سوی ما برای ستاد مبارزه با مواد مخدر ارسال می‌شد موجود است و هر بیمار به صورت مجزا و مستقل دارای پرونده‌ای است که با عکس و مشخصات شخص او تشکیل شده و شامل وضعیت او در طول 3 ماه بستری‌اش در مراکز درمانی تحت نظر ما است.

تسنیم:‌ آیا درست است که از سوی مددکاران و مسئولان کمپ‌های ترک اعتیاد، وعده وعیدهایی در زمان بهبودی این افراد در خصوص اشتغال و مسکن داده شده است؟

دیلمی زاده: مددکاران ما در طول درمان این معتادان هیچ وعده‌ای در خصوص شغل و مسکن به این افراد نداده بودند ولی با این وجود در حال حاضر هم امکان اشتغال برای هر معتاد بهبودیافته‌ای که توانایی انجام 8 ساعت کار روزانه را داشته باشد وجود دارد.

علاوه بر این موضوع ما باید به جای متمرکز شدن بر موضوع مسکن و اشتغال بهبودیافتگان، تمرکز خود را بر خانواده این افراد بگذاریم تا با آموزش به این خانواده‌ها، رفتار آن‌ها را تنظیم کنیم؛ چراکه مهمترین حمایت ما باید حمایت از سیاست‌های تنظیم رفتار خانواده باشد. به عبارت دیگر اگر بتوانیم به خانواده‌ها آموزش دهیم که در هر شرایطی با فرزندان معتادشان هم به صورت مسالمت‌آمیز زندگی کنند، بار زیادی را از دوش جامعه برداشته‌ایم. لذا من فکر می‌کنم که حمایت‌های مختلفی که در برنامه‌های مختلف و در قالب تفاهم‌نامه‌های مختلف پیش‌بینی می‌شود باید معطوف به خانواده معتادان شود و خانواده این معتادان توانمند شوند.

همچنین در حال حاضر نزدیک به 100 نفر از معتادان بهبودیافته این همایش، در مراکز توانمندسازی، بهبودی و اقامتی معتادان، به عنوان خدمتگزار مشغول فعالیتند و این در حالی است که ایجاد اشتغال برای معتادان بهبودیافته اینچنینی، به سادگی امکان‌پذیر نیست و سازمان‌های مردم نهاد نمی‌توانستند بیش از این تعداد، شغلی را برای معتادان بهبودیافته، در این زمان کوتاه مدت شغل ایجاد کنند.

متاسفانه ما در این موضوع دچار شعار زدگی شده‌ایم و گمان می‌کنیم می‌توانیم به سادگی برای معتادان بهبودیافته شغل ایجاد کنیم، در حالی که اگر بر اساس واقعیت و فلسفه کاهش آسیب به موضوعات نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که باید واقعیت‌ها را بپذیریم و بدانیم که فرایند بهبودی و درمان برای یک معتاد خیابانی بهبودیافته به سادگی میسر نمی‌شود. از این رو آنچه که می‌توانیم انجام دهیم آن است که آسیب‌هایی که این افراد به خود، خانواده و جامعه وارد می‌کنند را کاهش دهیم.