مددکاری اجتماعی زمانی پدید می‌آید که بین افراد و محیط آن‌ها برخوردی بوجود می‌آید که رفع آن مستلزم تغییرات هدفدار باشد.
به طور سنتی مددکاری اجتماعی به سه روش تقسیم شده است. مددکاری فردی یا موردی، مددکاری گروهی و سازماندهی. به تازگی این حرفه با توجه به مشابهت موجود بین سه روش فوق از هر روش به طور کلی به عنوان مددکاری اجتماعی یاد می‌کند. از سوی دیگر مددکاری اجتماعی را به دو روش مستقیم و غیر مستقیم کرده‌اند.
در روش مستقیم مددکاران اجتماعی به افراد کمک می‌رسانند تا از عهده مشکلات روزمره زندگی چون از دست دادن کار، مسائل مربوط به ازدواج، طلاق، مشکلات مربوط به انضباط فرزندان، ترس از شکست، نداشتن عزت نفس، تعارض با همسایگان، با کمبود امکانات بر آینده خدمات مستقیم مددکاری شامل فعالیت‌هایی نظیر درمان، مشاوره آموزش، خدمات حمایتی، گردآوری و ارائه اطلاعات، ارجاع یا توسعه منابع و امکانات است. هدف مددکاران اجتماعی ارائه خدمات است که به صورت مستقیم به افراد گروه‌ها و خانواده‌ها عرضه می‌گردد تا بتواند با مشکلات غیرقابل تغییر اجتماعی سازگاری پیدا نموده آن دسته از مشکلاتی را که قابل تغییر هستند از میان بردارند یا تقلیل دهند همچنین در مواردی که کارکردهای اجتماعی مدنظر است بتوانند به رشد و کمال دست یابند. علاوه بر این اهمیت فعالیت مددکاران اجتماعی در تأثیرگذاری بر گروه‌ها، سازمان‌ها، جوامع و حتی اجتماع کمتر از ارائه خدمات فوق نیست. به این صورت که تأثیر فعالیت‌های مددکاران بر نهادهای فوق موجب طرح برنامه‌های اجتماعی یاری‌دهنده و نیز ایجاد محیطی می‌گردد که در آن امکان زندگی رضایت‌بخش و بارور برای همه افراد مهیا می‌گردد.
دانشجوی مددکاری اجتماعی چه می‌آموزد؟
مددکاری اجتماعی یک رشته دانشگاهی است، رشته مددکاری اجتماعی در ایران در سه مقطع، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و در دانشگاههای وزارت علوم (دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه یزد، دانشگاه آزاد و دانشگاه علمی کاربردی، پیام نور و …) و دانشگاههای وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی (دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و علوم پزشکی اصفهان) تدریس می‌شود. پذیرش در این رشته در دانشگاههای دولتی از طریق برگزاری آزمون کنکور می‌باشد.
در این رشته در مقطع کارشناسی علاوه بر آموزش دروس عمومی، دروس پایه و تخصصی شامل موارد زیر را می‌آموزند: مبانی مددکاری اجتماعی که دانشجویان را با رشته مددکاری اجتماعی آشنا می‌سازد مبانی و خط مشی‌های رفاه اجتماعی، مبانی روانشناسی جامعه‌شناسی، تغذیه و بهداشت، مبانی مدیریت و امور اداری، ریاضیات پایه و آمار، رشد و آسیب‌پذیری، مبانی و اصول توانبخشی، مبانی مردم‌شناسی، نظریه‌های جامعه‌شناسی، اصول مشاوره و راهنمایی، مددکاری فردی، روانشناسی مرضی، جامعه‌شناسی روستایی، تأمین اجتماعی، مشاوره ژنتیک، زبان تخصصی جامعه‌شناسی شهری و توسعه، روش‌شناسی پژوهشی در مددکاری و… این رشته دارای ۲۴ واحد کارآموزی می‌باشد که از ترم ۵ شروع می‌شود و محل کارآموزی‌ها در مراکز توانبخشی روانی، مراکز تعلیم و تربیت، مدارس، زندان‌ها، مراکز بازپروری و… می‌باشد.
ادامه تحصیل در رشته مددکاری اجتماعی در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد که پذیرش دانشجو در این مقاطع، در دانشگاههای علوم بهزیستی و توانبخشی تهران و دانشگاه علامه طباطبایی تهران صورت می پذیرد.
تعریف جهانی مددکاری اجتماعی
تعریف زیر در نشست عمومی IFSW (فدراسیون بین المللی مددکاری اجتماعی) و مجمع عمومی IASSW (انجمن بین المللی مدارس مددکاری اجتماعی) در ژوئیه سال ۲۰۱۴ به تصویب رسید.
“مددکاری اجتماعی یک حرفه کاربردی و رشته تحصیلی دانشگاهی است که توسعه و تغییر اجتماعی، انسجام اجتماعی و توانمندسازی و آزادسازی افراد را تسهیل می کند. اصول عدالت اجتماعی، حقوق بشر، مسئولیت جمعی و احترام به تفاوتها (diversities) در مددکاری اجتماعی اساسی اند. مددکاری اجتماعی، با تکیه بر علوم اجتماعی، علوم انسانی و دانش بومی، افراد و ساختارها را در مقابله با چالشهای زندگی و ارتقاء رفاه و بهزیستی درگیر می کند.”
بیشتر بدانیم:
