اجتماعی شدن از طریق فعالیت بدنی: نقش مشارکت تیمی و اثرگروه همسالان
گردآوری و ترجمه: دکتر مریم نزاکت الحسینی
دانشیار گروه رفتار حرکتی دانشکده علوم ورزشی دانشگاه اصفهان
یکی از غالب ترین نیروها در اواخر دوره کودکی و نوجوانی نیاز به ملحق شدن به گروه یا پیوندجویی است. هنگامی که کودک به سن نوجوانی می رسد، از تاثیر خانواده کاسته می شود و اثر همسالان و دوستان به عنوان یک عامل اجتماعی، افزایش می یابد. به این عامل اجتماعی جدید اثر گروه همسالان می گویند. این نیروی اجتماعی نسبت به گروه های اجتماعی قبلی که کودک در آن عضو بوده است، انسجام بیشتر و ساختار قوی تری دارد.گروه همسالان اغلب در تصمیم گیری کودکان بزرگتر و نوجوانان نقش دارند. اگر اعضای گروه، ورزش و فعالیت بدنی را به عنوان یک هنجار گروهی بپذیرند، اعضا این امر را به عنوان یکی از اهداف خود قرار داده و آن را پیگیری می کنند. به دست آوردن احترام و تایید گروه همسالان، برای اعضا گروه بسیار مهم است. بنابراین گروه های همسال، اعضا را به بعضی کارها تشویق و هدایت می کنند یا از آن باز می دارند و یکی از این امور، مشارکت در فعالیت های ورزشی می باشد.
نیاز یک نوجوان برای پذیرفته شدن به عنوان عضو یک تیم یا گروه، می تواند در فعالیت های جسمانی پدیدار شود. در واقع دلیل اصلی مشارکت آن ها در بازی، تثبیت روابط دوستانه است. سرگرمی، بازی و ورزش فرصت هایی برای پیوستن و ارتباط با گروه و شکل گیری هویت گروهی فرآهم می کنند. نوجوانان از طریق مشارکت تیمی یاد می گیرند برای رسیدن به اهداف تیمی و گروهی تلاش کنند و اهداف فردی را در درجه دوم قرار دهند. این کار گام بزرگی برای کودکان است تا بر خودمحوری متداول دوران کودکی غلبه کنند.
همچنین مفهوم تیم، اهمیت تقسیم کار را به کودکان می آموزد. به تدریج نوجوانان یاد می گیرند که هر عضوی از تیم دارای وظایف و مسئولیت هایی می باشد و اهداف تیمی بیشتر از طریق تقسیم وظایف و مسئولیت ها انجام می شود. قوانین، و راهبردها در فعالیت های تیمی بیشتر رایج است.
چنانچه در بازی تیمی وظایف تعیین شده را انجام ندهند، ممکن است مورد تمسخر قرار گرفته و یا از گروه طرد شوند. اگر چه سرزنش کردن یا طرد کودک یا نوجوان کم سن در بازی گروهی ناخوشایند است اما در مجموع، تیم الگوی زندگی او است. از سوی دیگر شرکت در بازی تیمی شناخت فردی فوق العاده ای ایجاد می کند و افرادی که قابلیت انجام کارهای گروهی را دارند، شناخته می شوند. به طور معمول شرکت کننده های ماهرتر باید به اعضای ضعیف تر کمک کنند و این کار از مزایای تیم است.
در نهایت مشارکت تیمی به بچه ها موفقیت و شکست و همچنین احساس های معمولی مانند خجالت و اضطراب را می آموزد. تجربه شخصی این احساس ها و مشاهده آن ها در دیگران درس مهمی است که ممکن است در مواجهه نوجوانان با شرایط سخت زندگی کمک کننده باشد. بنابراین ورزش محیطی است که در آن روحیه جرأت، شجاعت، عزت نفس، رفتار جوانمردانه، کارهای تیمی و به طور کلی ارزش های جامعه برای فرد روشن می شود.
توضیحات بیشتر در خصوص اثرگذاری افراد مهم بر مشارکت ورزشی کودک از طریق شرکت در فعالیت های بدنی و پذیرش نقش اجتماعیشان را در یادداشت بعدی مطالعه بفرمایید. این نوشته، هفنمین یادداشت از مجموعه یادداشت هایی است که در خصوص ارتباط رشد حرکتی و کفایت و توانش اجتماعی کودکان و نوجوانان دنبال می کنیم.
منابع:
Haywood, Getchel (2019). Life Span Motor Development. Human Kinetics, Inc.; Seventh edition (May 17, 2019)
Gallahue, Ozman (2006). Understanding Motor Development: Infants, Children, Adolescents, Adults. McGraw-Hill
Payne, Issacs (2017). Human Motor Development: A Lifespan Approach. Taylor & Francis
