خط زندگی وسیله ای برای غنی سازی مصاحبه است
گردآوری و ترجمه: زهره مهدوی؛ مددکار اجتماعی و عضو دپارتمان توانمندسازی نوجوانان روشنای راه
ترسیم خط زندگی (Life line) یک روش استراتژیک جمع آوری اطلاعات و داده هاست که اجزایی از زندگی فرد را نشان می دهد که فرد تصویری از زندگی خود و تاریخچه ی آن را در ذهن مرور می کند و وقایع را به ترتیب زمانی نشان می دهد و به اهمیت یا معنای ان اشاره می کند.
مصاحبه Life line در ایجاد ارتباط بهتر، عمیق تر و همراه با اعتماد در شناسایی و تشخیص آسیب کمک کننده است.
خط زندگی یک استراتژی است که بویژه برای افرادی که از رفتار اعتیاد آور مرتبط با الکلیسم، مواد مخدر، نوجوانان بزهکار، قابل استفاده است که این کار طی چندین جلسه در یک فضای آرام و دلپذیر و با مشارکت مراقبتی انجام می شود.
این جلسات را باید به عنوان لحظه هایی برای به اشتراک گذاشتن یک رابطه عمیق و تغذیه گر دانست. استراتژی خط زندگی باید با رویکردی همدلانه، بدون قضاوت وبا توجه مثبت همراه باشد. بطوری که فرد احساس کند بی قید شرط و بدون قضاوت بدون قضاوت اورا پذیرفته اند.
خط زندگی چیست؟
این یک استراتژی است که برای مصاحبه آسیب دیده استفاده می شوداین چیزی بیش از یک زندگی نامه ساده است.
- این یک ترکیب گرافیکی از زندگی شخص است که وقایع مهم در زندگی یک فرد را ارائه می دهد
- از مهمترین وقایع زندگی فرد شروع می کند، مراحل و دوره های شدت، استراحت و شروع مجدد را بیان می کند
- همچنین عواقب ناگوار این عادت را فاش می کند مثل از دست دادن شغل، طلاق، برنامه سفر و غیره
هدف از ترسیم خط زندگی Life line
در این رویکرد، مددکار اجتماعی یا فرد مصاحبه کننده اهداف مختلفی را دنبال می کند. اولین مورد این است که با شخص رابطه ای محکم برقرار می کند که بطوری که فرد با حس اعتماد داستان خود را بگوید و خود را بدون هیچ گونه ترس و وحشتی بدون ترس از قضاوت، توبیخ خود را آشکار می سازد.
- با فرد و تجربیات زندگی آنها رابطه محکمی برقرار کنید.
- به آنها فرصت دهید زندگی خود را بازگو کنند و مطمئن باشند که شما فقط آنها را می شنود و داوری نمی کند.
- آنها را قادر سازید تا یک چشم انداز در زندگی خود ایجاد کنند.
- بعنوان تسهیلگر کمک کنید نسبت به وقایع زندگی شان آگاه شوند و دوباره وقایع را بازسازی کنند.
- به آنها کمک کنید تا یک فرآیند عینی فراشناخت را آغاز کنند.
- به آنها کمک کنید تا به مکانیسم های دفاعی خودشان آگاه شوند مانند انکار، پیش بینی، عقلانی شدن و غیره
- به آنها کمک کنید تا نقاط قوت خود را کشف کنند.
- به آنها کمک کنید تا برای آینده شان برنامه ریزی کنند.
نقطه قوت این رویکرد این است که، از مراجعه دعوت می شود تا تاریخ زندگی خود را با هدف آگاهی از لحظاتی که هیچ گونه وابستگی و عادات نداشته است ببیند.
یكی از مهمترین اهداف دنبال شده با یك مصاحبه خوب، این است كه فرد وابسته برای رسیدن به تصویری عینی از زندگی خود، بدون پنهان کاری، بهانه آرودن، فقط آنها را همانطور كه هست و آنچه که بوده ببیند و بازگو کند.
دستیابی به این هدف آسان نیست و برای فرد آسیب دیده دردناک است زیرا عادت کرده است که در طول زندگی خود همیشه برای رفتارش بهانه گیری کند و بقیه را مقصر نشان دهد. “این تقصیر پدرم است.”این تقصیر دوستان ناباب است” “تقصیر جامعه است.”
تا به امروز، بیمار موفق شده است که مسئولیت گریزی کند و اکنون درمانگر با صبر و حوصله می خواهد که او تاریخ خود را مرور کند و وقایع زندگی خود را توصیف کند.
اما پذیرش تصویری که بیمار می بیند اغلب برایش دشوار است و برای مقابله با آن به کمک نیاز دارند. علاوه بر این، نمی توان انکار کرد که برای شرایط زندگی برخی افراد، دشوار بوده و در بزهکاری آنها بی تأثیر نبوده است و نیاز به همدلی و درک دارند.
رویکرد خط زندگی حتی فراتر می رود و در روند گفتگو، به فرد کمک می کند تا خاطرات خود را برگرداند و با جزئیات بیشتر از لحظات آسیب پذیری خود که منجر به عادات رفتاری او شده آگاه می شود و برای یک زندگی صادقانه و هدفمند آماده می شود.
تعهد ضروری ترین الزام در ترسیم خط زندگی است یعنی با وجود اینکه تفسیر شخصی از حقایق توسط بیمار اجتناب ناپذیر است اما از همان ابتدا فرد باید نسبت به مسائل تعهد داشته باشد.
هدف که مددکار اجتماعی با این استراتژی دنبال می کند، کمک به فرد است که نه تنها نقاط ضعف خود را ببیند، بلکه جنبه های مثبت تاریخ زندگی خود را نیز مشاهده کند به عنوان مثال، موفقیت هایش در مدرسه یا زندگی حرفه ای، اجتماعی و عاطفی مشاهده می کند. این مرحله بسیار مهم است زیرا پرستار را قادر می سازد تا از دستاوردهای بیمار به خوبی بعنوان محرک استفاده کند و کمک کند فرد برای تغییر آماده شود.
پس از اتمام تمام مراحل این رویکرد، متخصص باید از بیمار پشتیبانی کند تا بتواند آینده را در نظر بگیرد و در مورد آنچه را که اکنون می خواهند در زندگی خود انجام دهد، تأمل کند. این نتیجه نهایی کل روند آگاهی رسانی است.
شرایط ایجاد آن
- شخصی که از این استراتژی استفاده می شود باید الزامات خاصی را برای موفقیت خود بپذیرد. اول از همه، فرد باید کسی باشد که از ظرفیت فکری کافی برای شرکت در چنین تعاملی برخوردار باشد.
- بیمارانی که از نظر جسمی یا روانی در شرایط حاد هستند، در پیروی از دستورالعمل ها و انجام چنین روشی مشکل بزرگی دارند. فرد باید، حداقل انگیزه برای انجام این روند را ابراز کند و حاضر به انجام این روند برای تغییر باشد.
- اما اصلی ترین شرط استفاده از این استراتژی، تعهد است. از ابتدا باید قرارداد مبنی بر تعهد بین درمانگر و فرد بیمار برقرار شود و به روشنی بیان شود که آنها می توانند همه چیز را به ما بگویند و ما همه چیز را بدون قضاوت می شنویم فقط به آنها کمک خواهیم کرد.
- استفاده از این ابزار باید شخصی سازی شده باشد و با تاریخچه زندگی هر بیمار، واکنش ها و نیازهای آنها مطابقت داشته باشد. در واقع، درمانگر باید سعی کند با دقت بفهمد که ویژگی هر یک از مسیرها چیست و همه انسانها زندگی خود را به روش خود می گذرانند.
- با این حال، ممکنه چندین مرحله یا تجربه مشابه باشد و حتی ممکن است در همان دوره در زندگی یک شخص اتفاق بیافتد به عنوان مثال، تحصیل، اشتغال، ازدواج، و غیره
- این مراحل باهم شباهت و تفاوت هایی دارند اما معمولاً فرد با یک روش خاص انها را تجربه می کند و این همان چیزی است که خط زندگی را لو می دهد.
- خط زندگی داستان شخصی بیمار است و باید تمام مراحل را در بر بگیرد. با استفاده از گفتگوی دلسوز، درمانگر باید به فرد كمك كند تا تاریخ خود را بازگو كند و وقایع مختلفی را كه زندگی آنها مشخص شده است، شناسایی كند.
- درمانگر باید در آن لحظه به فرد کمک کند تا تولد خود، والدین و شرایط زندگیش را بازگو کنند.
- باید کمک کند فرد دوره تحصیلی خود را تمام موفقیت ها و شکست ها و فراز و نشیب هایش به یاد بیاورد، بدرفتاری هایی داخل مدرسه، جا به جا شدن محل زندگی یا مدرسه فرقی نمیکند فرد دانشگاه رفته یا شاغل است.
