گزارش مشروح چهارمين كرسی علمی مؤسسه بشری با موضوع تاب آوری از منظر منابع اسلامی و تأثیر آن بر کاهش آسیب های اجتماعی جهت اطلاع مخاطبین این رسانه منتشر می گردد.
تاب‌آوری از منظر منابع اسلامی و تاثير آن بر كاهش آسيب اجتماعی
کاری از روابط عمومی مؤسسه علمی فرهنگی نیکوکاری بشری
چهارمين جلسه كرسی علمی به همت مركز علمی فرهنگی و نيكوكاری بشری در تاريخ 1402/11/11 به شرح ذيل برگزار گرديد:
موضوع كرسی: تاب‌آوری از منظر منابع اسلامی و تاثير آن بر كاهش آسيب اجتماعی
ارائه دهنده: جناب آقای مهدی دافعيان
ناقدين:
1. حجه الاسلام دكتر حسين رادمرد ( دكترای روانشناسی، استاد دانشگاه و مدير موسسه آرمان)
2. جناب آقای دكتر جواد طلسچی یکتا (مدير و موسس خانه تاب آوری ايرانيان)
دبير كرسی:
حجت الاسلام محمد دهقانی شوركی (مدير عامل مركز علمی فرهنگی و نيكوكاری بشری)
در اين نشست كه در سالن جلسات ساختمان كميته امداد استان قم و با حضور قائم مقام مدير كل محترم كميته امداد امام خمينی (ره) برگزار گرديد، تعدادی از شركت كنندگان به صورت حضوری و تعدادی ديگر به صورت آنلاين جلسه را دنبال می كردند.
جلسه با بيانات دبير محترم جلسه نسبت به فعاليت های مركز بشری در زمينه مددكاری اجتماعی و مقابله با آسيب های اجتماعی شروع و توسط ارائه دهنده محترم ادامه پيدا كرد.
دافعيان در رابطه با تبيين جايگاه تاب آوری، همچنين تشريح معنا و مفهوم آن چنين فرمودند:
انسان در طول زندگی با شرايط سخت، ناگوار و پيچيده روبه رو است كه باعث فشار روانی بر او شده و بر كيفيت زندگي اش تأثير می گذارد. چنانچه با اين فشارهای روانی مقابله نشود، سلامت روانی افراد مورد تهديد قرار مي گيرد. ميزان تحمل و مقاومت افراد در برابر اين فشارها متفاوت است.
يكی از مفاهيم مطرح در روانشناسی جهت مقابله با مشكلات، تاب آوری است.
تاب آوری (Resilience) به عنوان سازه ای روانشناختی مورد توجه روانشناسان مثبت نگر قرار گرفته و به اين مسئله می پردازد كه افراد چگونه می توانند عليرغم اينكه در معرض فشارهای روانی هستند، بر مشكلات غلبه كرده و عملكرد خود را بهبود دهند.
وی در ادامه به مفهوم تاب آوری از منظر منابع اسلامی پرداخته و به مقايسه آن با مفاهيمی از قبيل صبر، استقامت، حلم، تقوا و شرح صدر اشاره كرده و در جمع بندی فرمودند: ماهيت تاب آوری اسلامی عبارت است از: «توانايی پذيرش ناخوشايند و حفظ آرامش درونی با انگيزه الهی و اقدام فعال در جهت رفع ناخوشايند، بدون گفتار و رفتار بيتابانه».
در ادامه اين پنج مولفه ذكر شده در تعريف را توضيح دادند.
اينكه:
-نپذيرفتن ناخوشايند و ستيزه جويی با آن، مواجهه غلط با ناخوشايند بوده و در اينصورت تاب آوری بوجود نمي آيد.
-پايداری و اقدام به بُعد رفتاری و عملی تاب آوری اسلامی اشاره دارد.
-انسان تاب آور و صابر و برخوردار از آموزه های اسلامی، در مواجهه با ناخوشايند، وقتی دچار كراهت و ناراحتی باطنی مي شود، اين كراهت ابتدايی بوده و ادامه پيدا نمی كند و از طرف ديگر اين كراهت برای وی مختصر بوده و به حدی كه او را دچار اضطراب كند، نمی رسد.
- طبق فرهنگ اسلامی، شكايت از مشكلات و بلاها نزد انسان مومن مانند اظهار شكايت نزد خدای متعال برشمرده شده است؛ چرا كه انسان مومن، شخص بلاديده را دلداری داده و به صبر و خويشتنداری دعوت می كند و همين امر باعث افزايش تاب آوری وی می گردد.
- با توجه به اينكه تاب آوری اسلامی بر اساس مبانی اسلامی شكل می گيرد، پس يكی از اجزای اساسی آن انگيزه الهی داشتن است.
وی افزود: برای دستيابی به الگوی تاب آوری با رويكرد اسلامی، علاوه بر تعيين مفهوم و مولفه ها، لازم است عوامل تاب آوری نيز مشخص شود. در اين زمينه ده عامل شناسايی و در نمودار ذكر گرديده است.
ايشان در نهايت با توضيح مولفه های مذكور، همچنين راهكارهای افزايش تاب آوری از منظر منابع اسلامی و با اشاره به تأثير تاب آوری در آسيب اجتماعی و تبيين سه نظريه: ١. آنومی (بی هنجاری) دوركيم ٢. نظريه فشار ساختاری ٣. نظريه كنترل اجتماعی/همبستگی اجتماعی، بحث خود را پايان دادند.
ناقدين محترم با تبيين نكته نظرات خود در رابطه با روش ارائه مطالب، تبيين دقيق مفهوم تاب آوری و … بر غنای بحث افزودند و در نهايت اين كرسی با جمع بندی دبير جلسه پايان پذيرفت.
