«رویكرد مدیریت شهری در سال‌های اخیر در حوزه سلامت به‌گونه‌ای بوده كه مورد تحسین سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت قرار گرفته است» اینها سخنان دكتر محمدمهدی گلمكانی، رئیس كانون سلامت شهرداری تهران است كه از فعالیت‌های خانه‌های سلامت شهرداری تهران و رویكرد سلامت‌محور این سازمان سخن می‌گوید. به گزارش وبسایت رسمی مددکاران اجتماعی ایرانیان به نقل از تهران امروز، مدیریت شهری تهران در دو دوره گذشته همواره نگاه ویژه‌ای به موضوع سلامت شهروندان داشته است و این مسئله به عنوان یكی از نیازهای اساسی شهروندان همواره مورد توجه جدی و از دغدغه‌های مدیریت شهری بوده است. بنا بر این گزارش، تنها زمانی می‌توان متوجه نگاه ویژه به سلامت در دو دوره اخیر مدیریت شهری تهران شد كه این دو دوره را با مدیریت‌های قبلی شهرداری مقایسه كرد، چرا كه تا قبل از دوران مدیریت دكتر قالیباف بر شهرداری تهران حیطه قلمرو سلامت در شهرداری تنها معطوف به شركت شهر سالم و خدمات درمانی می‌شد كه به پرسنل شهرداری ارائه می‌شد. اما بعد از ورود دكتر قالیباف به حیطه مدیریتی شهرداری تهران توجه به حقوق و نیازهای شهروندی و ارتقای حقوق شهروندی اساس فعالیت‌های شهرداری تهران قرار گرفت و سلامت از جایگاه برجسته‌ای برخوردار شد.
دكتر محمدمهدی گلمكانی با اشاره به رویكرد محله‌محوری سلامت در شهرداری تهران به تهران امروز می‌گوید: با توجه به این رویكرد در هر محله از تهران خانه سلامت راه‌اندازی شد كه این خانه‌ها بتوانند به عنوان یك مركز هماهنگ‌كننده خدمات سلامت اجتماعی در محله‌ها فعالیت كنند.به‌گفته وی با راه‌اندازی این خانه‌های سلامت دو اصل مهم همكاری‌های بین بخشی و مشاركت معنی دار مردمی در امور سلامت‌محقق شد به نحوی كه بخش‌ها و سازمان‌ها و نهادهای محلی در قالب شورای سلامت‌محله فعالیت‌های خود را انجام دادند و در حال حاضر هم به صورت مرتب در هر ماه جلساتی برگزار می‌شود و مسائل و مشكلات محله در حوزه سلامت در این جلسات رصد می‌شود و در صورت لزوم كارشناسان برای حل آن مداخله می‌كنند.
گلمكانی با اشاره به عضویت 220 هزار نفر از شهروندان تهران در كانون‌های سلامت شهرداری تهران می‌گوید: اقدامی كه در خانه‌های محله انجام دادیم معطوف به توانمند‌سازی جامعه بوده یعنی سلامت را با خود مردم تعریف و تمرین كردیم به این معنا كه الگوهایی كه در نظام سلامت اجتماعی ارائه می‌شود مبتنی بر باورها و فرهنگ خود مردم شكل می‌گیرد و در این راه خود مراقبتی به عنوان محور فعالیت‌های خانه‌های سلامت ارائه می‌شود تا شهروندان در درجه اول خود و خانواده‌هایشان توانمند شوند و در مرحله بعدی از كوچه و محله و جامعه خود مراقبت كنند به عنوان مثال برای اینكه افراد در دام دخانیات نیفتند در این خانه‌ها توانمند می‌شوند كه چگونه خود و بچه‌های‌شان را با مضرات دخانیات آشنا و توانمند كنند تا كمترین گرایش به این سمت به‌وجود بیاید. البته لازمه این كار این است كه افراد بتوانند واقعا ارتباط لازم را با خانه های سلامت برقرار كنند.
طراحی پرونده الكترونیك سلامت برای تمام شهروندان تهرانی
گلمكانی درخصوص برنامه‌های آتی خانه‌های سلامت‌می‌گوید: تا به حال رویكرد خانه‌های سلامت به صورت غیر فعال بوده به نحوی كه مردم با مراجعه به خانه‌های سلامت با خدمات این خانه‌ها آشنا می‌شدند، اما در برنامه‌های آتی به صورت فعال با مردم ارتباط برقرار می‌كنیم به‌گونه‌ای كه یكی از برنامه‌های ما در سال‌های آتی بلوك‌بندی سطح محله‌ها است تا با استفاده از‌ای تی و پرونده الكترونیك سلامت بتوانیم تمامی افراد ساكن در هر بلوك را شناسایی و بر اساس نیازهای سلامت با آنها ارتباط برقرار كنیم. وی از طراحی سامانه‌هایی نام میبرد كه با استفاده از آن سامانه‌ها شهروندان بتوانند به صورت فعال خدمات مربوطه را دریافت كنند كه این موضوع با مشاركت سایر بخش‌های مسئول مثل وزارت بهداشت و بهزیستی و سایر سازمان‌ها و نهادهایی كه مرتبط هستند باید انجام شود.
رئیس كانون سلامت شهرداری تهران با بیان این نكته كه طرح سنجش عدالت در شهر یكی از پروژه‌های مهم سازمان بهداشت جهانی برای ارتقای سلامت شهرهاست، می‌گوید: این طرح برای نخستین بار در كشور در تهران و در دو مرحله اجرا شد. بر اساس این طرح در حیطه‌های مختلف نقشه سلامت به تفكیك هر محله تهیه می‌شود و یك راهنمایی برای مدیران و مردم است تا از چالش‌ها و مشكلات هر محله با خبر شوند و برای مداخلات لازم برنامه‌ریزی كنند. بر این اساس اقدامات شهرداری طی سال‌های گذشته به‌گونه‌ای بوده كه سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی و بسیاری از نخبگان نظام سلامت كشور همیشه از شهرداری تهران و شهر تهران به عنوان نهادی كه در زمینه ارتقای سلامت الگوی موفقی را اجرا كرده و در حال فعالیت است نام می‌برندو حتی در اسناد توسعه سلامت نیز به این تجربیات اشاره شده است.
وی با اشاره به اجرای 52 شاخص عدالت در سلامت كه توسط دولت گذشته ابلاغ و اجرایی شد، می‌گوید:این شاخص‌ها برداشتی از طرح سنجش عدالت شهرداری تهران بود كه توسط دولت گذشته به تمام كشور ابلاغ شد و دولت یازدهم نیز به جد خواستار تداوم این فعالیت‌ها و استفاده از سایر شهرها برای این تجارب شده است. بر این اساس این بستری است كه ما در شهرها فراهم كردیم تا حقوق شهروندی نسبت به سلامت ارتقا پیدا كند. یعنی مردم و مسئولان اولا نسبت به مفهوم سلامت آشنایی لازم را به دست بیاورند و حقوق خودشان را نسبت به امر سلامت بشناسند و تعهد لازم در بین همه ایجاد شود و بتوانند در فعالیت‌های خودشان همیشه نگاهی سلامت‌محور را حاكم كنند. چرا كه اگر بخواهیم سلامت را برای همه به ارمغان بیاوریم لازمه‌اش این است كه همه برای سلامت فعالیت كنند و مسئولیت بپذیرند.
كسب توانایی توسط مردم و جامعه
وی با تاكید بر این نكته كه خانه‌های سلامت با هدف كسب توانایی توسط مردم و جامعه ایجاد شد، می‌گوید: جامعه باید توانمند باشد تا بتوانند در در جه اول شخص خودش نسبت به مراقبت‌های لازم از خودو خانواده خود مهارت پیدا كند به نحوی شعار خود مراقبتی نهادینه شود و بعد بتواند برای ارتقای سلامت‌محله هم از منابع و ظرفیت‌های موجود حداكثر استفاده را بكندو این یك برنامه دراز مدت است كه ما در شهرداری نهادینه كردیم و در ادامه راه با توجه به نیازهایی متنوعی كه محلات دارند ظرفیت‌های جدید كنار اینها به وجود می‌آید و خودشان آن را به تكامل می‌رسانند مثلا در چشم‌انداز سلامت شهری قابلیت استفاده از خانه‌های سلامت در كنار سایر خدمات مثل نظام شبكه و در آینده پزشك خانواده قابلیت جمع شدن در همراهی با هم رادارند چون ویژگی استقرار نظام سلامت شهری كه شهرداری شروع كرده ارتباطی است كه با محوریت محلات با مردم محله و ظرفیت‌های محلی داشته است، پس برای یك نظام سلامت شهری موفق با بهره‌وری زیاد لازم است دو اصل مشاركت مردم و همراهی بخش‌ها تدبیری اندیشیده شود لذا این واقعیت كه این ساختار می‌تواند در ارتقای برنامه‌های سلامت شهر توسط متولیان دنبال شود به نحو احسن به كار گرفته شود.
وی درخصوص شاخص‌ترین اقدامات سلامت در شهرداری تهران می‌گوید:توسعه و تكمیل زیرساخت‌های لازم برای فعالیت‌های سلامت شهری مثل تاسیس بیش از 400 خانه سلامت، تاسیس خانه اسباب بازی، مراكز فرآموز، باشگاه‌های چاقی و پردیس‌های سلامت و غیره است و دومین توسعه شبكه نیروی انسانی داوطلب در این زیرساخت‌ها بود مثل كانون‌های سلامت‌محور شهر كه 10 كانون در این زمینه فعالیت می‌كنند. همانطور كه می‌دانید این شبكه كالبدی است و نیروی انسانی داوطلب دارد سومین موضوع هم همراهی نخبگان نظام سلامت با برنامه‌های شهرداری در قالب شورای راهبردی سلامت شهر است افرادی همچون دكتر مرندی به عنوان رئیس شورا، دكتر پزشكیان، دكتر ملك افضلی، دكتر زالی و وزرای هر دوره و معاونان سلامت و روسای دانشگاه‌های مستقر در تهران و دكتر واعظ زاده در این شورا عضویت داشتند.
وی در پایان تاكید می‌كند:با توجه به شروع كار شورای شهر جدید درخواستی كه از اعضا داریم این است كه سلامت همانطور كه مقام معظم رهبری گفته به عنوان اولویت درجه اول قرار بگیرد و ما همین درخواست را از شورای شهر داریم كه سلامت با تعریف جامع به عنوان اولویت درجه اول شورا قرار بگیرد و بعد بتواند در توسعه شهر و فعالیت‌هایی كه جهت ارتقای شهر انجام می‌شود و مصوباتی كه در این زمینه خواهد داشت محوریت سلامت و پیوست سلامت‌مدنظر قرار بگیرد و توجه شود كه در آینده جامعه را به جامعه سالم تبدیل كنیم.
