ایجاد و پرورش تاب آوری فردی: علیرغم وجود مطالب متنوع پیرامون ایجاد تاب آوری در انسانها، در این مطلب به چند نمونه از راههای عملیاتی چگونگیِ ایجاد و پرورش تاب آوری فردی می پردازیم.
- اقدام کردن: حتی گام های کوچک می تواند به حس موفقیت شما کمک کند، و به جای انفعالی عمل کردن، فعال باشید. کاری را آغاز کنید که به نتیجه آن مطمئن هستید و در صورت نیاز، کمک بخواهید. وقتی در راستای منافع خود بهتر عمل کنید، در آن نکات زیادی برای خود توانمندسازی وجود خواهد دارد. در ضمن کسی به جای شما نمی تواند عمل کند.
- افزایش راهبردهای مقابله: هر فردی از داشتن بسته راهبردهای مقابله می تواند منتفع گردد. مقابله با استرس، افسردگی، اضطراب و سایر شرایط و مشکلات عاطفی، روانی و جسمی از طریق مراقبه، یوگا (ذهن آگاهی ) ، ورزش و هر عمل دیگری که در آرامش شما اثرگذار است می باشد نظیر موسیقی، حل معما، نقاشی، خواندن، نوشتن و غیره.
- انعطاف‌پذیری: به جای نگاه منفی نسبت به موقعیت خود، به سوی انعطاف پذیری گام بردارید. هنر سازش و مصالحه را فراگیرید. برای مثال فرد می تواند با خود بگوید:” درست است که توان دوی ماراتون را ندارم اما در محله می توانم پیاده روی ساده ای در کنار دوستانم داشته باشیم.”
در ضمن اگر به سوی رنج و فرسودگی که ممکن است شما را از ادامه کار باز دارد، پیش می روید پس به خاطر تلاش و این حقیقت که شما به گونه ای عمل می کنید که تاب آوری خود را بهبود بخشید، تبریک بگویید. در نتیجه ی افزایش تاب آوری و کمک به بهبودی سلامت جسم و روان، به مرور زمان قوی تر شده و قادر هستید کارهای بیشتری انجام دهید. - تمرین خوش بینی: علم می گوید که خوش بینی هم می تواند ارثی باشد هم فراگرفته شود. می توان با مثبت اندیشی درباره خود فرصت های بیشتری را نسبت به موانع و بن بست ها مشاهده و از آن ها استفاده کرد. اصطلاحا نیمه پر لیوان را دید. باید دانست که حقیقتی در نگرش خود شکوفایی نهفته است. اگر باور دارید که در غلبه بر مشکلات موفق می شوید احتمال موفقیت شما بالاتر می رود. بر عکس آن نیز صادق است؛ اگر گمان برید که شکست می خورید، احتمال آن نیز بیشتر می شود.
- بهره گیری از حمایت: اگر به کمک نیاز دارید، درخواست آن چه ایرادی دارد. در حقیقت، وقتی بدانید که از شما حمایت می شود و مشتاق آن نیز می باشید، در حال تمرین رفتار خیرخواهانه هستید. به طور مشابه نیز، در صورت لزوم، حمایت خود را از سایرین اعلام کنید.
- پرهیز از جنبه شخصی دادن به موضوع: اینکه بی وقفه در مورد شرایط خود فکر و خیال کرده و خود را سرزنش کنید نه تنها نتیجه ای در بر نداشته بلکه آسیب زا نیز هست و حال شما را بدتر می کند. از اقدامات صحیح مقابله که قبلا موفقیت آمیز بوده اند بهره ببرید و فکر کردن پیرامون آنچه که رخ داده و نمی توان به گذشته بازگشت را متوقف کنید.
- موقتی بودن شکست و عقب نشینی در زندگی: هیچ رخدادی همیشگی نیست مثل حوادثی که باعث تغییر امور در زندگی می شود، آسیب های روحی، مصیبت و درد. باید دانست که می توان افسار این اتفاق سرکش را در دست گرفته و به مرور زمان پی برد که موقتی است و امور زندگی با پیگیری فعال در روند بهبودی شخص، بهتر خواهد شد.
- نوشتن داستان جدید از زندگی: روانکاو ها و روانپزشک ها، این مورد را باز طراحی نامیده اند که اشاره به تغییر داستان زندگی جهت تمرکز بر فرصت ها دارد. برای مثال فرض کنید سربازی هستید که از منطقه جنگی با جراحات جسمی و روانی شدید بازگشته اید. به جای باقی ماندن در افکار منفی پیرامون تجربه خود بر سایر احساسات، خصوصیات، مهارت ها، منابع در دسترس، همدلی، ادراک، قابلیت حل مشکل، شبکه گسترده حمایتی، خانواده و دوستان نزدیک توجه و تمرکز کنید.
- پروراندن قدرشناسی: اگر شکرگذار بوده و قدرشناسی را در خود پرورش دهید، از تاب آوری و خرسندی بیشتری در زندگی برخوردار خواهید شد. هر چقدر قدرشناسی بیشتر، تاب آوری بالاتر.
- یادآوری موفقیت ها: هنگامی که شکست و ناامیدی حاکم باشد، زمان چالش برانگیزی برای فرد خواهد بود. این، زمانی است که فرد بایست موفقیت های گذشته و موانع غیر ممکنی که بر آن فائق آمده را به یاد آورد. این نوعی یادآوری به خود نسبت به مصیبتی است که گریبانگیر فرد بوده و با موفقیت از آن گذشته است. پس می تواند دوباره آن را تکرار کند.
- افزایش معنویت: مذهب و معنویت به عنوان عاملی برای تاب آوری در مطالعات روی افراد مختلف شناخته شده است مثل کهنه سربازانی که از اختلال استرس پس از حادثه رنج می بردند یا کودک و بزرگسالی که تجربه تعرض و خشونت داشته و یا بیمارانی که دردهای مزمن داشته اند. دعا، تامل و تفکر، ارتباط با قدرتی فراتر ، مرهمی شفابخش برای افرادی است که برای مقابله با مشکل، به الکل یا مواد مخدر پناه برده اند.
جواد طلسچی یکتا، مددکار اجتماعی و مدیر رسانه مددکاری اجتماعی ایرانیان
