ستاره فرمانفرماییان، بنیانگذار رشتهٔ مددکاری اجتماعی در ایران در سن ۹۱ سالگی در لس‌آنجلس آمریکا درگذشت. دانشگاه هاروارد او را که منشا خدمات اجتماعی بسیاری بود، به عنوان یکی از «زنان تاثیرگذار تاریخ آمریکا» نامیده است. ستاره فرمانفرماییان، بنیانگذار رشتهٔ مددکاری اجتماعی در ایران در سن ۹۱ سالگی در لس‌آنجلس آمریکا درگذشت. دانشگاه هاروارد او را که منشا خدمات اجتماعی بسیاری بود، به عنوان یکی از «زنان تاثیرگذار تاریخ آمریکا» نامیده است.
ستاره فرمانفرماییان که یکی از دختران شاهزاده عبدالحسین میرزا فرمانفرما، از چهره‌های سیاستمدار تاثیرگذار دورهٔ قاجار و رضا شاه پهلوی بود، در زمستان ۱۲۹۹ خورشیدی در شیراز متولد شد. فرمانفرماییان تا نوجوانی در ایران تحصیل کرد و و بعد از فوت پدر و قتل برادر بزرگش نصرت‌الدوله به دست عوامل امنیتی رضاشاه، راهی آمریکا شد تا در آنجا تحصیل کند. او یکی از اولین زنان ایرانی بود که برای تحصیل راهی خارج از کشور شدند.
ستاره فرمانفرماییان در ایالت کالیفرنیای آمریکا در رشتهٔ جامعه‌شناسی و مددکاری اجتماعی تحصیل کرد و بعد از اخذ فوق لیسانس مدتی را در دانشگاه شیکاگو به مطالعه در زمینهٔ «حقوق زنان و کودکان» گذراند.
ستاره فرمانفرماییان در اواخر دههٔ ۲۰ و اوایل دههٔ ۳۰ در سازمان ملل متحد در بغداد کار می‌کرد. بعد از چند سال کار در سازمان ملل، فرمانفرماییان در سال ۱۳۳۷ به ایران بازگشت و برای اولین بار در ایران، مدرسه‌ای تخصصی با عنوان «مدرسهٔ عالی مددکاری اجتماعی تهران» را راه‌اندازی کرد و به شیوه‌ای تخصصی و مدرن به آموزش داوطلبان مددکاری پرداخت.
ستاره فرمانفرماییان که خواهر ناتنی مریم فیروز، دبیر زنان حزب توده نیز بود، برای اولین بار در ایران برنامهٔ «تنظیم خانواده» را نیز به راه انداخت و به دنبال ارتقای آموزش زنان و جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته و زادوولدهای بی‌رویه در ایران بود.
از دیگر اقدامات ماندگار او تاسیس «مراکز رفاه» در محله‌های فقیرنشین تهران و حاشیهٔ تهران بود که به کودکان و خانواده‌ها کمک می‌کردند. او همچنین اولین کسی است که سیستم آموزشی در مهدکودک‌ها در ایران را بر اساس اصول تربیتی مدرن تغییر و تحول داد.
«مدرسهٔ عالی مددکاری اجتماعی» بعد از چند سال فعالیت با مجوز وزارت علوم به دانشگاه ارتقا یافت و از طریق کنکور سراسری در دو مقطع لیسانس و فوق لیسانس دانشجو جذب می‌کرد. این مدرسه و شاگردان ستاره فرمانفرماییان خدمات اجتماعی و حمایتی بسیاری را در پرورشگاه‌ها، محله‌های فقیرنشین، مدارس، زایشگاه‌ها و درمانگاه‌ها تعریف و اجرایی کردند.
شاگردان فرمانفرماییان با نظارت او در محلهٔ روسپی‌خانه‌های تهران – شهرنو- درمانگاه و محل‌های ویژه‌ای برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به زنان روسپی راه‌اندازی کرده بودند و در آتش‌سوزی بزرگ این محله در دههٔ چهل، در مهار آتش به ماموران آتش‌نشانی کمک کردند.
بازداشت و مهاجرت ناخواسته از ایران
بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، برخی شاگردان مذهبی مدرسهٔ ستاره فرمانفرماییان که پیش‌تر او با درخواست بورس تحصیلی آن‌ها به دلیل نمره‌های نامطلوب مخالفت کرده بود، او را دستگیر کرده و تحویل مدرسه رفاه که مقر آیت‌الله خمینی و همراهان او در روزهای اول انقلاب بود، تحویل دادند.
ستاره فرمانفرماییان در زیرزمین مدرسهٔ رفاه بازجویی شده و به دلیل شرکت در کنفرانسی با محور مددکاری اجتماعی در اسرائیل به همکاری با صهیونیست‌ها و طاغوت متهم شد. بازجو و دانشجویان انقلابی که وی را دستگیر کردند، خواهان مجازات اعدام برای او بودند.
آیت‌الله محمود طالقانی که ستاره فرمانفرماییان را به دلیل سال‌ها خدمات داوطلبانه او و شاگردانش در محله‌های محروم و در مهار آتش‌سوزی بزرگ محلهٔ شهرنو می‌شناخت، وساطت کرده و موجبات آزادی وی را فراهم کرد.
ستاره فرمانفرماییان چند ماه بعد در سال ۱۳۵۸ ناگزیر از ترک ایران شد و در لس‌آنجلس سکونت کرد و در آنجا نیز تدریس مددکاری اجتماعی را ادامه داد و در پروژه‌های مختلفی با سازمان ملل همکاری کرد.
به گزارش دویچه وله، دانشگاه هاروارد نام ستاره فرمانفرماییان را به عنوان یکی از زنان پیشرو در علم مددکاری در لیست «زنان تاثیرگذار تاریخ آمریکا» قرار داده است.
او خاطرات زندگی و کار حرفه‌ای خود را در کتابی با عنوان «دختری از ایران» منتشر کرد که این کتاب در ایران بار‌ها تجدید چاپ شد.
