فهرست عناوین این مطلب
کیو سی تی (QCT): ابزاری نوین برای مددکاران اجتماعی در توانمندسازی کودکان و نوجوانان ایران
یادداشت اختصاصی از دکتر جواد طلسچی یکتا در باب مدل QCT
در دنیای پیچیده امروز، مددکاران اجتماعی در خط مقدم حمایت از کودکان و نوجوانان آسیب‌پذیر قرار دارند. این متخصصان همواره به دنبال ابزارها و رویکردهای نوینی هستند که بتواند اثربخشی مداخلات آن‌ها را افزایش دهد. در این راستا، مدل آموزشی QCT (آموزش روان‌شناسی و مهارت از طریق بازی)، که توسط دکتر نبی بستان، نابغه‌ای از استان کرمانشاه، بنیان‌گذاری شده، ابزاری قدرتمند و چندوجهی را در اختیار مددکاران اجتماعی قرار می‌دهد. این مدل به واسطه تمرکز بر مهارت‌پروری، استعدادیابی و تاب‌آوری، می‌تواند نقطه عطفی در رویکردهای مددکاری اجتماعی در حوزه کودک و نوجوان باشد.
۱. رویکرد استعدادیابی و غربالگری: ابزاری برای شناسایی زودهنگام
یکی از مهم‌ترین کاربردهای مدل QCT برای مددکاران اجتماعی، قابلیت استعدادیابی و غربالگری آن است. در مددکاری اجتماعی، شناسایی به موقع چالش‌ها و استعدادهای پنهان در کودکان و نوجوانان، اولین گام برای طراحی مداخلات مؤثر است. مدل QCT با استفاده از روش‌های بازی‌محور و مشاهده‌ای، به مددکاران این امکان را می‌دهد تا به شکلی غیرمستقیم و جذاب، مشکلات رفتاری، عاطفی یا نقص‌های مهارتی را شناسایی کنند. این رویکرد، به ویژه برای کودکانی که در بیان مشکلات خود ناتوان هستند، بسیار ارزشمند است.
۲. تقویت مهارت‌های اجتماعی و هوش هیجانی: زیربنای تاب‌آوری
مددکاری اجتماعی کودک و نوجوان بر توانمندسازی افراد برای مقابله با شرایط دشوار زندگی تمرکز دارد. مدل QCT با تمرکز عمیق بر هوش هیجانی و مهارت‌های اجتماعی، ابزاری مستقیم برای تحقق این هدف فراهم می‌آورد. مددکاران می‌توانند از این مدل برای آموزش زیرساخت‌های کلیدی عزت نفس و اعتماد به نفس به کودکان استفاده کنند. این مهارت‌ها، نه تنها به آن‌ها کمک می‌کند تا در روابط اجتماعی موفق‌تر باشند، بلکه به آن‌ها توانایی مقابله با استرس، اضطراب و چالش‌های زندگی را نیز می‌دهد. در واقع، QCT با تقویت این مهارت‌ها، به طور مستقیم بر افزایش تاب‌آوری فردی و اجتماعی کودکان و نوجوانان تأثیر می‌گذارد.
۳. مداخله درمانی غیرمستقیم: راه‌حلی برای چالش‌های رفتاری
مددکاران اجتماعی اغلب با کودکانی مواجه هستند که دچار مشکلات رفتاری نظیر بیش‌فعالی، پرخاشگری یا اضطراب هستند. مدل QCT با فراهم کردن محیطی امن و ساختاریافته از طریق بازی، یک مداخله درمانی غیرمستقیم را ارائه می‌دهد. این رویکرد به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های خودتنظیمی هیجانی را بیاموزند و رفتارهای خود را مدیریت کنند. از آنجا که این آموزش‌ها در قالب بازی ارائه می‌شوند، کودکان با مقاومت کمتری در برابر آن قرار می‌گیرند و فرآیند درمان به شکلی مؤثرتر پیش می‌رود. مددکاران می‌توانند از QCT به عنوان بخشی از برنامه جامع درمانی و حمایتی خود بهره ببرند.
۴. کار با والدین: تقویت شبکه حمایتی خانواده
یکی از اصول اساسی مددکاری اجتماعی، کار با خانواده و تقویت شبکه حمایتی فرد است. مدل QCT با تأکید بر مشارکت والدین و برگزاری جلسات توجیهی، به مددکاران اجتماعی کمک می‌کند تا فرآیند توانمندسازی را به محیط خانه تسری دهند. این رویکرد، به والدین می‌آموزد که چگونه خلاقیت‌ها و توانمندی‌های فرزندان خود را شناسایی و تقویت کنند. این همکاری میان مددکار، مربیان QCT و خانواده، یک چرخه حمایتی کامل را ایجاد می‌کند که موفقیت و پایداری نتایج مداخلات را تضمین می‌نماید.
در مجموع، مدل QCT بیش از یک مدل آموزشی، ابزاری جامع و حیاتی برای مددکاران اجتماعی کودک و نوجوان است. این مدل با رویکردی تلفیقی از بازی، استعدادیابی و تقویت مهارت‌های اساسی، امکان مداخلاتی مؤثر، پایدار و تاب‌آورانه را فراهم می‌سازد و به مددکاران کمک می‌کند تا نقشی محوری‌تر در ساختن آینده‌ای روشن‌تر برای کودکان این مرز و بوم ایفا کنند.
