مددکاران اجتماعی در معرض فرسودگی شغلی قرار دارند

محیط بشر شامل عوامل فیزیکی اجتماعی و روانی است که هرکدام در وضعیت سلامتی بشر نقش مهمی دارند یکی از اين عوامل برای انسان محیط کار وی است که می‌تواند دیگر حیطه‌های زندگی او را تحت تأثیر قرار دهد. فشار های روانی ناشی از شغل از جمله استرس هايی هستند كه اگر بيش از حد باشند می توانند با ايجاد عوارض جسـمی و روانی برای فرد، سلامت وی را به مخاطره بيندازنـد. بسياری از مشاغل دارای موقعيت های استرس زا هستند. هنگامي كه استرس ناشی از شغل شديد شود و برای مقابله با آن اقدامی صورت نگيرد، فرسودگی شغلی به وجود مي آيد. فرسودگی شغلی را حالتی از خستگی جسمی، هيجانی و ذهنی تلقی مي كند كه به دليل فشار مداوم و مكرر هيجانی ناشی از برخورد فشرده و درازمدت با مراجعان ايجاد شده است. فرسودگی شغلی ناشی از فشارهای شغلی، نگرانی و ترس از دست دادن شغل، کار زیاد و بیشتر از اندازه، محیط کار ناامن، ساعات و برنامه‌ریزی بی انعطاف می‌باشد. فرسودگی شغلی، از جمله خطرات شغلی و پدیده‌ای بسیار شایع در حرفه‌های یاورانه است. حرفه مددکاری اجتماعی از جمله حرفه های یاورانه پراسترس است و مددکاران اجتماعی با توجه به تنش زا بودن شغل شان در معرض آسیب پذیری و فرسودگی شغلی قرار دارند. بر اساس پژوهش داکوت و همکارانش (2007) بعد از گذشت 5 سال فعالیت مددکاری اجتماعی در یک سازمان، مددکاران اجتماعی بیش از 70 درصد نشانه‌های فرسودگی را تجربه می‌کنند. موسسه ملی و بهداشت شغلی استرالیا اعلام کرده است که از 24 شغل یاری رسان مورد بررسی، مددکاری اجتماعی رتبه 3 را در میزان فرسودگی شغلی نشان داده است. همچنین، پژوهش ها نشان داده اند که در استرالیا مددکاران اجتماعی در میان 130 شغل مورد بررسی جزء 10 شغلی بوده که میزان رضایت شغلی آنها در حد بسیار پایینی گزارش شده است (رابینسون و همکاران، 2009).فرسودگی شغلی از عوامل موثر در کاهش کارآیی، از دست رفتن نيروی انسانی و عوارض جسمانی نيروهای انسانی می باشد و از دو جنبه حائز اهميت است؛ اولاً فرسودگی شغلی، سلامت روان نیروی انسانی را تحت تأثير قرار می دهد و باعث بروز علائم جسمی و روانی در افراد، غيبت و تعویض مکرر شغل می‌شود. دوماً کيفيت خدمات ارائه شده به مراجعین را کاهش و موجب نارضایتی از خدمات سازمانها و ادارات می شود. اگر به موقع به علائم فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی توجه نشود و راهکارهای موثر و کارآمد در جهت پیشگیری و درمان فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی ارئه نشود، هم مددکار اجتماعی و هم سازمانی که در آن کار می کند متحمل هزینه ها بسیار و گاهاً عواقب جبران ناپذیر خواهند شد. بنابراین با توجه به لزوم ارائه خدمات تخصصی مددکاری اجتماعی در جامعه کنونی، برای در اختیار داشتن نیروی انسانی کارآمد و پیشگیری از فرسودگی شغلی در مددکاران اجتماعی طراحی و اجرایی راهکارهای مناسب با هدف پیشگیری از فرسودگی شغلی لازم و ضروری است و سازمانها و ادارات مختلف باید با همفکری و حمایت های همه جانبه خود در راستای تدوین و اجرا این راهکارها گام بردارند.

پروانه خفتان؛ کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی
پایگاه اطلاع رسانی مددکاران اجتماعی ایران