یکی از شاخصهای مهم جمعیتی که در ارزیابی وضعیت توسعه یافتگی کشورها به کار می رود، امید به زندگی در بدو تولد است. امید به زندگی یکی از مهمترین شاخصهای خلاصه بود که برآیند عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و… است و از آن به عنوان نشانگر اصلی سلامت یک جامعه یاد می‌شود. امید به زندگی، معیاری برای تشخیص متوسط طول عمر افراد یک جامعه است. این معیار به ما نشان می‌دهد که هر فرد باید حداقل توقع چند سال زندگی در کشوری یا شهری که در آن به دنیا آمده داشته باشد. نرخ امید به زندگی در کشورهای مختلف به عوامل متعدد و متنوعی بستگی دارد.
شیوه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی، سطح آموزش سلامت در رسانه‌های فراگیر، سبک زندگی رایج، کمیت و کیفیت استرس‌های فردی و اجتماعی، میزان شادیهای مجاز و عمومی، سلامت محیط زیست و شرایط اقتصادی کشور را می‌توان از مهمترین عوامل موثر بر شاخص امید به زندگی نامید.
در سال 2011 نیز تحقیقی جامع درباره نرخ امید به زندگی در کشورهای کم‌درآمد و پردرآمد جهان نشان داد که میانگین نرخ امید به زندگی در کشوهای کم درآمد، حدود 60 سال و در کشورهای پردرآمد، حدود 80 سال است. این نتیجه، نشان دهنده نقش پررنگ شرایط اقتصادی در امید به زندگی ساکنان یک کشور است. یکی دیگر از عوامل موثر بر نرخ‌امید به زندگی، میزان شادیهای فردی و اجتماعی است. هرچه شرایط اقتصادی و اجتماعی یک کشور بهتر و مطلوبتر باشد و مردم از رفاه عمومی و سلامت بیشتری برخوردار باشند، طبیعتاً شادتر خواهند بود و شانس برخورداریشان از عمر طولانی‌تر افزایش پیدا خواهد کرد. نتیجه بیش از 160 تحقیق علمی و معتبر نشان می‌دهد که افراد و جوامع شاد، طول عمر بیشتر و زندگی سالمتر و مطلوبتری نسبت به دیگران دارند. از سوی دیگر، افزایش شادی با کاهش تنشهای عصبی نیز همراه خواهد بود و این امر می‌تواند نقش مثبتی در افزایش طول عمر داشته باشد. به همین دلیل است که سوییس، دانمارک، ایسلند، اتریش، سوئد و فنلاند که از شادترین کشورهای جهان محسوب می‌شوند، معمولاً جزو صدرنشین‌های جدول “امید به زندگی” هستند. از آنجایی که بین شادی و امید به زندگی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد و از طرفی افزایش سطح سلامت و رفاه عمومی از طریق اصلاح ساختار قوانین جامعه، به برنامه های طولانی مدت احتیاج دارد اما دولت می‌تواند با افزایش جشنهای ملی و برگزاری مراسم شاد فرهنگی و اجتماعی در مکانهای عمومی با مشارکت تمام اقشار جامعه به ارتقای سطح شادی به عنوان عاملی برای افزایش امید به زندگی کمک کند.
ترویج امید و شادی در رسانه های گروهی، مخصوصاً رسانه سراسری تلویزیون، می‌تواند تا حدودی به تأمین این هدف کمک کند. بنابراین لازم و ضروری است که برنامه ریزان و دست اندرکاران تهیه فیلم و سریال های خانوادگی در جهت ساخت سریالهای شاد و مفرح و پرمحتوا گامهای اساسی بردارند که علاوه بر ترزیق شادی در جامعه و افزایش امید به زندگی، باعث تلاش و امید به آینده در جوانان می‌شوند.
پروانه خفتان | کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی
پایگاه اطلاع رسانی مددکاران اجتماعی ایران
