دست در دست با بیماران مبتلا به سرطان: مددکاران اجتماعی آنکولوژی (سرطان شناسی) با بیماران مبتلا به سرطان قدم میزنند و گام به گام با حمایتهای خود، به سمت افزایش کیفیت زندگی بیماران حرکت میکنند.
دست در دست با بیماران مبتلا به سرطان
سرطان واژه ای است که پس از آمدن آن بر تمام بخشهای زندگی فرد، خانواده و حتی محیط اجتماعی تأثیرگذار است. از لحظه ای که تشخیص برای فرد قطعی میشود این سفر پیچیده، سخت، پرچالش و طولانی آغاز می شود. این سفر همراه با وحشت و نگرانی زیادی است و پیوند بین مرگ و سرطان که در ذهن عمده مردم شکل گرفته است، سبب میشود تا تغییراتی بنیانی در بخشهای مختلف زندگی ایجاد شود و باید به بیماران یاد داد که چگونه این ترسها و نگرانی های غیرمنتظره و جدیدی که با آنها مواجه میشوند را کنترل نمایند. این کنترل می تواند به واسطه ارائه راهنمایی و مشاوره های مورد نیاز بیماران توسط مددکاران اجتماعی آنکولوژی انجام گیرد. از این روی یکی از مهمترین فعالیتهایی که مددکاران اجتماعی آنکولوژی میتوانند به درستی به آن بپردازند، مشخص و معین نمودن عناصر استرس و فشار روانی است که بیماران و خانواده های آنها، آن را تجربه میکنند که دقیقاً از زمان تشخیص تا مراحل پیچیده بعدی، از جمله عمل، مراقبتهای پس از عمل، شیمی درمانی، پرتو درمانی و … با آن روبرو میشوند. در بیانی ساده تر باید چنین گفت که مددکاران اجتماعی آنکولوژی باید در پس از درمان، در زمان درمان و پس از درمان خدمات حمایتی و پشتیبانی کننده خود را در مسیر مراقبت دست در دست و گام به گام به جلو حرکت دهند. هر چند که این عناصر از استرس و فشار روانی با توجه به شخصیت فرد، نوع سرطان، مرحله بیماری، سطوح حمایت اجتماعی، عاطفی و روانشناختی متفاوت است با این وجود، کمک به فهم از مراحل بعدی بیماری، تفسیر و بررسی اطلاعاتی که پزشک ارائه داده است و مواردی از این دست منابع حمایتی را بررسی میکند.
مددکار اجتماعی آنکولوژی در کنار خانواده به ارزیابی نیازها و تعیین اینکه چه استراتژیها و مداخلاتی مورد نیاز است پرداخته و در این سفر هر جنبه از زندگی شخصی و خانوادگی از جمله عواطف، کار، ارتباطات خانوادگی، معنویت، ایجاد معنا در زندگی و چرخش در رویکرد به زندگی نیز مدنظر است. در این بین مددکار اجتماعی باید با طرحها و چشم اندازهای جدید به تقویت تاب آوری خانواده و فرد بیمار پرداخته تا در این سفر، آرامتر و با آرامش بیشتر قدم بردارند. از این روی مددکار اجتماعی آنکولوژی نه تنها به حمایت از بیماران و خانواده آنها میپردازد بلکه در کنار تیم چند تخصصی و چند حمایتی به مراقبت از سرطان می پردازد. در این میان، پزشکان با توجه به تخصص و فعالیتهای گوناگونی که دارند اغلب به نیازهای عاطفی و حمایتی بیماران و خانواده نمی توانند بپردازند از این روی مددکاران اجتماعی آنکولوژی میتوانند تعادل مورد نیاز بین مباحث تخصصی و مواردی که بهزیستن مراجع به همراه دارد بپردازد. هرچند که در سالهای پیشین، پزشکان به سختی نقش مددکاران اجتماعی آنکولوژی را می پذیرفتند اما امروزه، به طور نسبی از میزان اهمیت دیگر حرفه های یاورانه از جمله مددکاران اجتماعی در مسیر گام به گام درمان آگاه شده اند. امروز، پزشکان میدانند که درب اتاق مددکار اجتماعی به روی مراجع و خانواده او باز است تا آنها درباره بیماری خود صحبت کنند و در صورت نیاز اقدام اجرایی مورد نیاز توسط مددکار اجتماعی برای مراجع ارائه شود و از این گذر، میزان رضایت از خدمات ارائه شده به او افزایش یافته و بدین وسیله نیازهای حمایتی در زمینه های عاطفی، اجتماعی و روانشناختی به سمت ارضا شدن حرکت نموده و مراجع و خانواده او مراحلی از توانمندسازی را تجربه می کنند. از سوی دیگر اگر در این سفر پر از مخاطره فرد به سمت فقدان و مرگ حرکت کند، مددکار اجتماعی آنکولوژی ارتباطی ایجاد کرده است که در آن سوگ قدم به قدم اتفاق افتد و میزان تاب آوری خانواده در برابر این حادثه افزایش یابد.
این روزها، نقش مددکاران اجتماعی آنکولوژی با توجه به افزایش این بیماری در بین اقشار مختلف پررنگ شده است و نیاز به برنامه ریزی و آموزش هرچه بیشتر در این حوزه هستیم تا مددکارانی اجتماعی با آگاهی و شناخت فرآیند سوگ، ارائه خدمات حمایتی و … به صورت تخصصی به ارائه خدمات بپردازند.
نویسنده: سجّاد مجیدی پرست؛ دانشجوی دوره دکتری مددکاری اجتماعی | مدیر پژوهش کلینیک مددکاری اجتماعی هانا
انتشاریافته در مجموعه رسانه های مددکاری اجتماعی ایرانیان
