گزارش مشروح چهارمین کرسی علمی مؤسسه بشری با موضوع تاب آوری از منظر منابع اسلامی و تأثیر آن بر کاهش آسیب های اجتماعی جهت اطلاع مخاطبین این رسانه منتشر می گردد.
تاب‌آوری از منظر منابع اسلامی و تاثیر آن بر کاهش آسیب اجتماعی
کاری از روابط عمومی مؤسسه علمی فرهنگی نیکوکاری بشری
چهارمین جلسه کرسی علمی به همت مرکز علمی فرهنگی و نیکوکاری بشری در تاریخ ۱۴۰۲/۱۱/۱۱ به شرح ذیل برگزار گردید:
موضوع کرسی: تاب‌آوری از منظر منابع اسلامی و تاثیر آن بر کاهش آسیب اجتماعی
ارائه دهنده: جناب آقای مهدی دافعیان
ناقدین:
۱. حجه الاسلام دکتر حسین رادمرد ( دکترای روانشناسی، استاد دانشگاه و مدیر موسسه آرمان)
۲. جناب آقای دکتر جواد طلسچی یکتا (مدیر و موسس خانه تاب آوری ایرانیان)
دبیر کرسی:
حجت الاسلام محمد دهقانی شورکی (مدیر عامل مرکز علمی فرهنگی و نیکوکاری بشری)
در این نشست که در سالن جلسات ساختمان کمیته امداد استان قم و با حضور قائم مقام مدیر کل محترم کمیته امداد امام خمینی (ره) برگزار گردید، تعدادی از شرکت کنندگان به صورت حضوری و تعدادی دیگر به صورت آنلاین جلسه را دنبال می کردند.
جلسه با بیانات دبیر محترم جلسه نسبت به فعالیت های مرکز بشری در زمینه مددکاری اجتماعی و مقابله با آسیب های اجتماعی شروع و توسط ارائه دهنده محترم ادامه پیدا کرد.
دافعیان در رابطه با تبیین جایگاه تاب آوری، همچنین تشریح معنا و مفهوم آن چنین فرمودند:
انسان در طول زندگی با شرایط سخت، ناگوار و پیچیده روبه رو است که باعث فشار روانی بر او شده و بر کیفیت زندگی اش تأثیر می گذارد. چنانچه با این فشارهای روانی مقابله نشود، سلامت روانی افراد مورد تهدید قرار می گیرد. میزان تحمل و مقاومت افراد در برابر این فشارها متفاوت است.
یکی از مفاهیم مطرح در روانشناسی جهت مقابله با مشکلات، تاب آوری است.
تاب آوری (Resilience) به عنوان سازه ای روانشناختی مورد توجه روانشناسان مثبت نگر قرار گرفته و به این مسئله می پردازد که افراد چگونه می توانند علیرغم اینکه در معرض فشارهای روانی هستند، بر مشکلات غلبه کرده و عملکرد خود را بهبود دهند.
وی در ادامه به مفهوم تاب آوری از منظر منابع اسلامی پرداخته و به مقایسه آن با مفاهیمی از قبیل صبر، استقامت، حلم، تقوا و شرح صدر اشاره کرده و در جمع بندی فرمودند: ماهیت تاب آوری اسلامی عبارت است از: «توانایی پذیرش ناخوشایند و حفظ آرامش درونی با انگیزه الهی و اقدام فعال در جهت رفع ناخوشایند، بدون گفتار و رفتار بیتابانه».
در ادامه این پنج مولفه ذکر شده در تعریف را توضیح دادند.
اینکه:
-نپذیرفتن ناخوشایند و ستیزه جویی با آن، مواجهه غلط با ناخوشایند بوده و در اینصورت تاب آوری بوجود نمی آید.
-پایداری و اقدام به بُعد رفتاری و عملی تاب آوری اسلامی اشاره دارد.
-انسان تاب آور و صابر و برخوردار از آموزه های اسلامی، در مواجهه با ناخوشایند، وقتی دچار کراهت و ناراحتی باطنی می شود، این کراهت ابتدایی بوده و ادامه پیدا نمی کند و از طرف دیگر این کراهت برای وی مختصر بوده و به حدی که او را دچار اضطراب کند، نمی رسد.
- طبق فرهنگ اسلامی، شکایت از مشکلات و بلاها نزد انسان مومن مانند اظهار شکایت نزد خدای متعال برشمرده شده است؛ چرا که انسان مومن، شخص بلادیده را دلداری داده و به صبر و خویشتنداری دعوت می کند و همین امر باعث افزایش تاب آوری وی می گردد.
- با توجه به اینکه تاب آوری اسلامی بر اساس مبانی اسلامی شکل می گیرد، پس یکی از اجزای اساسی آن انگیزه الهی داشتن است.
وی افزود: برای دستیابی به الگوی تاب آوری با رویکرد اسلامی، علاوه بر تعیین مفهوم و مولفه ها، لازم است عوامل تاب آوری نیز مشخص شود. در این زمینه ده عامل شناسایی و در نمودار ذکر گردیده است.
ایشان در نهایت با توضیح مولفه های مذکور، همچنین راهکارهای افزایش تاب آوری از منظر منابع اسلامی و با اشاره به تأثیر تاب آوری در آسیب اجتماعی و تبیین سه نظریه: ١. آنومی (بی هنجاری) دورکیم ٢. نظریه فشار ساختاری ٣. نظریه کنترل اجتماعی/همبستگی اجتماعی، بحث خود را پایان دادند.
ناقدین محترم با تبیین نکته نظرات خود در رابطه با روش ارائه مطالب، تبیین دقیق مفهوم تاب آوری و … بر غنای بحث افزودند و در نهایت این کرسی با جمع بندی دبیر جلسه پایان پذیرفت.
