آنها هم مانند کودکان دیگر معصوم هستند و دوست دارند بازی کنند، شیطنت کنند و آتش بسوزانند اما مجبور شده‌اند همه شیطنت‌هایشان را به خیابان بیاورند. با آن نگاه‌های کودکانه شان. آفتاب داغ تابستان در روزهای گرم تن‌شان را می‌سوزاند و سرمای جانسوز روزهای سرد، دستان کوچک‌شان را تَرَک می‌اندازد. اجبار، تنها واژه تعریف شده زندگی‌شان است. آنها مجبورند کار کنند، مجبورند پول در بیاورند، مجبورند با آسیب‌های اجتماعی رودررو قرار بگیرند و الان هم احتمالا مجبورند که «ایدز» را به عنوان مهمان ناخوانده زندگی‌شان بپذیرند. اتفاق تلخ و نگران‌کننده‌ای که دیروز وزارت بهداشت آن را اعلام کرد و به عنوان یک هشدار به صدر خبرهای اجتماعی فرستاد. به گزارش تهران امروز، دکتر علی‌اکبر سیاری معاون بهداشتی وزیر بهداشت با هشدار نسبت به خطر انفجار مجدد ایدز به‌دنبال تغییر الگوی انتقال این بیماری، کودکان کار و خیابانی را یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های اجتماعی معرفی کرد که در معرض انتقال ویروس ایدز قرار دارند.
به گزارش وبسایت رسمی مددکاران اجتماعی ایرانیان به نقل از روزنامه تهران امروز ؛ او می‌گوید بر اساس مطالعه‌ای که روی یک هزار کودک خیابانی در تهران انجام شد، شیوع ایدز در این کودکان ۴/۵ درصد بوده است. این زنگ خطر زمانی جدی‌تر می‌شود که این مقام وزارت بهداشت اعلام می‌کند که شیوع این بیماری در جمعیت عموم کشور یک دهم درصد است؛ یعنی شیوع ایدز در کودکان کار و خیابانی ۴۵ برابر جمعیت عادی است. تحقیقی که دکتر سیاری به آن استناد کرده است آمارهای تکان‌دهنده دیگری نیز در خود دارد. این آمارها نشان می‌دهد ۷۲ درصد کودکان کار گفته‌اند دوستانشان سوءمصرف موادمخدر داشته‌اند. ضمن اینکه ۱۵ درصد این کودکان نیز اعلام کرده‌اند خودشان انواع موادمخدر مصرف کرده‌اند که از این بین ۴/۶ درصدشان معتاد تزریقی هستند.
آمارهایی که مثل پتک بر سر انسان خراب می‌شوند. البته این همه ماجرا نیست؛ مطالعه وزارت بهداشت نشان داده ۲۹ درصد کودکان خیابان ۱۵ تا ۱۸ ساله رابطه جنسی را تجربه کرده‌اند و از بین یک‌هزار نفر مورد مطالعه، ۱۴۴ نفرشان چند شریک جنسی داشته‌اند. به گزارش تهران‌امروز، اعتیاد و رابطه جنسی در این مطالعه از آنجا مورد اهمیت واقع شده که این دو، مهم‌ترین عوامل انتقال ویروس ایدز در ایران و جهان هستند که به عنوان «مین ایدز» معروف شده‌اند.
دکتر رسول خضری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، در مورد علل افزایش نگرانی‌ها درباره شیوع ایدز در کشور می‌گوید: واقعیت این است که باید در سالیان گذشته به بحث ایدز پرداخته می‌شد و توسط رسانه‌ها (رسانه ملی، روزنامه‌ها، مجلات و…) حتی در مهدکودک‌ها و مدارس آگاه‌سازی می‌شد که متاسفانه نشد. بنابراین اگر اطلاعات کافی و درستی در اختیار مردم قرار می‌گرفت و هشدارها به موقع داده می‌شد با آن آسیبی که ما الان با آن مواجه هستیم مواجه نمی‌شدیم و قطعا خیلی از این مسائل جلوگیری می‌شد. او می‌گوید: ایدز بیماری‌ای نیست که بتوان وجود آن را انکار کرد به همین دلیل باید قبح آن ریخته شود و تمام آحاد جامعه از راه‌های انتقال آن خیلی شفاف آگاه شوند. به گفته دبیر اول کمیسیون اجتماعی در قدم بعد باید گروه‌های پرخطر و پرریسک کسانی که در معرض این بیماری هستند شناسایی و آموزش داده شوند.
ضمن آنکه معتادان به موادمخدر صنعتی، حتما در دوره‌ای از مصرف این مواد بیماری جنسی می‌گیرند و با افراد متعددی رابطه برقرار می‌کنند که به عنوان کیس‌های پرخطر باید شناسایی و مورد آموزش قرار بگیرند. از نظر خضری، فردی که بیماری جنسی پیدا می‌کند، ریسک رفتاری و خطرآفرینی آن فرد به شدت بالاست.
دکتر خضری با انتقاد از موازی‌کاری‌هایی که در دستگاه‌های مربوطه وجود دارد، ادامه می‌دهد:یکی از وظایف بهزیستی ساماندهی کودکان کار است. این سازمان مراکزی در اختیار دارد که آنها را نگهداری و حتی بازپروری می‌کند. بهزیستی یکی از ارکان مهم حمایت از این کودکان است در صورتی که هلال‌احمر، کمیته امداد امام خمینی(ره) و… نیز در این مورد موظف هستند. ولی کودکان کار و خیابان باید یک متولی یکپارچه و واحد داشته باشد. اما در کشور باید موازی‌کاری‌ها کاسته شده و یک مدیریت یکپارچه به‌وجود بیاید که هم سیاستگذاری مناسبی انجام دهد و هم تصمیم‌گیری درستی داشته باشد.
وی در پاسخ به اینکه آیا در مجلس مطرح شده است که کودکان کار در معرض بیماری ایدز هستند می‌گوید: یک ماه و نیم پیش که بحث وبا و بیماری‌های واگیردار در مجلس پیش آمد از معاونت‌های بخش بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت و درمان دعوت کردیم و بیماری‌های واگیردار به‌ویژه ایدز در میان کودکان خیابان را مطرح کردیم. در مجموع اعضای کمیسیون بهداشت مجلس از نتیجه نشست‌ها رضایت نداشتند. با آنکه سیاستگذار حوزه سلامت، وزارت بهداشت است اما آنها هیچ راهکار عملی برای این بخش ارائه ندادند.
او با اشاره به‌وضعیت اجتماعی این کودکان در جامعه می‌گوید: آنها سرپرست ندارد و حتی برخی از این کودکان شناسنامه و هویت واضحی نیز ندارد. متولی این بحث، اورژانس‌های اجتماعی بهزیستی است. اما نکته‌ای که این وسط وجود دارد و همه باید به آن توجه کنند این است که هزینه تهیه داروهای درمانی ایدز بسیار بالاست و این موضوع لطمات زیادی را به این بچه‌ها زده است.
بیماری‌های پرخطر در کمین کودکان کار
دکتر رضا جهانگیری، معاون اجتماعی سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های شهرداری نیز در این مورد به تهران امروز می‌گوید: مسئولیت کودکان خیابانی بر عهده بهزیستی است. شهرداری تهران به‌طور خاص سازمان خدمات اجتماعی، در بحث ساماندهی کودکان کار و خیابان به عنوان همکار با بهزیستی فعالیت می‌کند و بیشتر در بحث انتقال کودکان به مراکز بهزیستی مشارکت دارد.
منتهی به جهت اینکه تعداد مراکز سازمان بهزیستی تعداد بسیار محدود است و از طرف دیگر این کودکان خیابانی شهر تهران بر خلاف تصور عمومی دارای خانواده هستند، از لحاظ قانونی حتی بهزیستی اجازه نگهداری آنها را در مراکز خود ندارد و فقط باید به خانواده بازگردند. اساسا از نظر انسانی درست نیست؛ کودکی که خانواده دارد از آن دور باشد حتی اگر آن خانواده آسیب دیده باشد. البته در موارد خاصی هم مراجع قضایی به این نتیجه می‌رسند که کودک باید از خانواده دور باشد.
دکتر جهانگیری در ادامه می‌افزاید: کودکانی که بدون حمایت‌های اجتماعی و آموزشی در سطح شهر رها هستند و شغلی کاذب (دستفروشی) دارند یا کودک خیابانی و ولگرد هستند، در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی هستند. عمده آسیب‌هایی که این کودکان را تهدید می‌کند دو دسته هستند آسیب‌های اجتماعی و آسیب‌های حوزه سلامتی.
آسیب‌های اجتماعی تهدید‌کننده این کودکان اعتیاد، ورود به بحث توزیع موادمخدر، سوءاستفاده‌های جنسی، مبتلا شدن به بیماری‌های ناشی از رفتارهای پرخطر مثل ایدز و هپاتیت است. سوءتغذیه و بیماری‌های ناشی از حوادث نیز به این کودکان صدمه بسیاری می‌زند. همچنین در سرما و گرما دچار بیماری‌هایی مانند سل می‌شوند. آنها عموما مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند، جذب گروه‌های بزهکاری می‌شوند، افراد سودجو از آنها استفاده می‌کنند. ساعات طولانی به دور از مراقبت‌های خانواده و اجتماعی هستند و… که علل ابتلای آنها به بیماری‌های پرخطر است.
وی با بیان اینکه ۱۳ نوع دارو برای درمان بیماری ایدز وجود دارد که برخی در داخل کشور تولید می‌شود و بقیه وارداتی هستند، می‌گوید: داروهای بیماران مبتلا به ایدز را وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم‌پزشکی تامین می‌کنند و حتی اگر پول هم نداشته باشند این داروها رایگان در اختیار آنها قرار گرفته می‌شود. مرکز اصلی آن بخشی از بیمارستان امام خمینی تهران است که به راحتی داروهای آنها را تامین می‌کنند. مهم مراجعه این کودکان برای درمان است. به دلیل آنکه کودکان خود نمی‌توانند به بیمارستان‌های مربوط بروند، مراجع دیگر باید پیگیری کنند و داروهای آنها را به دست آنها برسانند. در حال حاضر مراکز بهزیستی این کار را انجام می‌دهند، تا این کودکان بدون هزینه‌های آنچنانی درمان شوند.
وی با اشاره به فعالیت‌های شهرداری می‌گوید: شهرداری تهران حمایت‌هایی انجام داده که کودکانی که در خیابان کار می‌کنند دچار آسیب‌هایی که گفته شدو بیماری‌های جسمی نشوند.
به همین منظور کودکان را تحت پوشش NGOهای مختلف حمایت می‌کند تا این NGOها، کودکان را تحت پوشش‌های حمایت‌های مختلف (سواد، تغذیه، پوشاک) قرار می‌دهند. مهم‌ترین بخشی که برای پیشگیری این کودکان در نظر داریم آموزش شناخت مخاطراتی که آنها تهدید می‌کند و راه‌های مقابله با آنهاست. اقدام اساسی‌تری که باید اتفاق بیفتد و بیشتر وظیفه نهادهای حمایتی است این است که خانواده‌های کودکان تحت پوشش قرار گیرند. زیرا خانواده به دلیل فقر زیاد کودک خود را به کار در خیابان وادار می‌کند. اگر خانواده‌ها حداقل دستمزد را داشته باشند کودک خود را مجبور به کار نکرده و آنها به سیکل تحصیل بازمی‌گردند.
