فهرست عناوین این مطلب
جنسیتی کردن اهمیت تاب آوری: کوته فکری است یا ضرورت علمی؟
نویسنده: دکتر جواد طلسچی یکتا، مدرس کشوری تاب آوری و بنیانگذار رسانه تاب آوری ایران
تاب آوری به عنوان یک مؤلفه کلیدی در زندگی فردی و اجتماعی شناخته می‌شود. اما این روزها شاهد هستیم که برخی از پژوهشگران و نظریه‌پردازان به جنسیتی کردن این مفهوم پرداخته‌اند.
آیا واقعاً این کار ضروری است، یا صرفاً یک نوع کوته فکری محسوب می‌شود؟
در این مقاله، با بررسی ابعاد مختلف این موضوع، به تحلیل موجه یا غیرموجه بودن جنسیتی کردن تاب آوری خواهیم پرداخت.
تاب آوری و اهمیت آن
تاب آوری به معنای توانایی افراد برای تحمل و مواجهه با چالش‌ها و بحران‌ها تعریف می‌شود.
این ویژگی به افراد کمک می‌کند تا در برابر مشکلات زندگی ایستادگی کرده و به سوی پیشرفت حرکت کنند. تاب آوری نه تنها در سطح فردی بلکه در سطح اجتماعی نیز حائز اهمیت است.
جوامع تاب‌آور می‌توانند با چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی بهتر مقابله کنند.
جنسیتی کردن تاب آوری
جنسیتی کردن تاب آوری به این معناست که پژوهشگران و متخصصان سعی می‌کنند تفاوت‌های جنسیتی را در ظرفیت‌های تاب آوری مورد توجه قرار دهند.
این رویکرد می‌تواند شامل تأکید بر توزیع نابرابر منابع و فرصت‌ها بر اساس جنسیت باشد.
به عنوان مثال، برخی معتقدند که زنان و مردان به طور طبیعی تاب آوری متفاوتی دارند و این تفاوت‌ها باید در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی لحاظ شود.
نقد جنسیتی کردن تاب آوری
اینجاست که سؤالات مهمی به ذهن می‌رسد. آیا واقعاً شواهد علمی معتبری وجود دارد که نشان دهد تاب آوری زنان و مردان به صورت بنیادی متفاوت است؟
بیشتر پژوهش‌ها بر این نکته تأکید دارند که تاب آوری یک ویژگی فردی است و نمی‌توان آن را به سادگی تحت تأثیر جنسیت قرار داد.
به علاوه، بسیاری از عواملی که بر تاب آوری تأثیرگذارند، نظیر زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، بی‌نهایت مهم‌تر از جنسیت به شمار می‌آیند.
نتایج عملی
بر اساس نتایج حاصل از نقد جنسیتی کردن تاب آوری، موارد زیر آشکار می‌شود:
- تأکید بر تاب آوری به عنوان یک ویژگی فردی: باید به جای برچسب زدن به ویژگی‌های تاب آوری بر اساس جنسیت، بر روی توسعه فردی و اجتماعی تمرکز کنیم.
- اهمیت شمول اجتماعی: جوامع باید به جای پرداختن به تفاوت‌های جنسیتی، بر تقویت تاب آوری در کل جامعه تمرکز کنند.
- کاهش تصورات غلط: پژوهشگران، معلمان و نهادهای اجتماعی باید از ترویج انگاره‌های غلط در زمینه تاب آوری و جنسیت خودداری کنند.
نتیجه‌گیری
جنسیتی کردن اهمیت تاب آوری غالباً بیشتر از آنکه به واقعیت‌های علمی نزدیک باشد، به نوعی کوته فکری تبدیل شده است.
در عصر حاضر، ما به یک رویکرد جامع و چند بعدی نیاز داریم که به واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی پرداخته و از برچسب زدن‌های جنسیتی پرهیز کند.
تاب آوری باید به عنوان یک ویژگی فردی و اجتماعی در نظر گرفته شود که فراتر از جنسیت است و می‌تواند از طریق آموزش، حمایت و شناخت بهتر تقویت شود.
بنابراین، جای سؤال است که آیا واقعاً نیاز به جنسیتی کردن این مفهوم وجود دارد یا اینکه باید به آن به عنوان یک ویژگی انسانی نگاه کنیم که در همه انسان‌ها مشترک است.
