تحلیل راهبردی اطلاعات اجتماعی در تولید محتوای تخصصی

تحلیل راهبردی اطلاعات اجتماعی در تولید محتوای تخصصی

از رصد نیازهای جامعه تا ارتقای سرمایه اجتماعی

مطالعه موردی: پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان

مقدمه: گذار از رسانه‌های سنتی به اکوسیستم داده‌محور

در طول دو دهه گذشته، فضای رسانه‌ای شاهد یک تحول پارادایمی عمیق بوده است. رسانه‌های سنتی نظیر مطبوعات، رادیو و تلویزیون، که سال‌ها به عنوان ابزارهای یک‌سویه و قدرتمند برای انتقال پیام از سوی یک فرستنده به انبوه مخاطبان عمل می‌کردند ۱، جای خود را به اکوسیستم‌های رسانه‌ای تعاملی و دوسویه داده‌اند.

این گذار، که با ظهور فناوری‌های تعاملی و جوامع مجازی تسهیل شد ۲، ارتباطات را از حالتی یک‌طرفه به یک گفت‌وگوی پویا و مستمر تغییر داده است.۴

در این بافتار نوین، هر فرد با در اختیار داشتن یک دستگاه هوشمند به یک گره در شبکه‌ای گسترده از افراد تبدیل می‌شود ۲، و این شرایط فرصتی بی‌سابقه برای دریافت مستقیم بازخورد، ایده‌ها و دغدغه‌های مخاطبان فراهم می‌آورد.۴

در این فضای رقابتی و پرتراکم، تولید محتوایی که صرفاً جذاب یا پرمخاطب باشد، دیگر برای کسب اعتبار و وفاداری کافی نیست.

محتوا باید ارزشی ملموس برای مخاطب به همراه داشته باشد.۵ این هدف تنها از طریق یک استراتژی محتوایی داده‌محور و دقیق قابل دستیابی است.

در نتیجه، «اطلاعات اجتماعی» به عنوان مهم‌ترین دارایی و سرمایه اصلی رسانه‌های نوین، به ویژه رسانه‌های تخصصی، ظهور کرده است.۷ این اطلاعات شامل درک عمیق از نیازها، خواسته‌ها، سلایق، و حتی احساسات و نظرات کاربران است.

هدف از این مقاله، تبیین یک نقشه راه استراتژیک است که پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان (iraniansocialworkers.ir) به عنوان یک مرجع معتبر و رسانه‌ای تخصصی در حوزه مددکاری ۹، برای تبدیل این داده‌های خام اجتماعی به محتوایی مسئولانه و مؤثر به کار گرفته است.

این رویکرد، پایگاه را از یک ناشر صرف به یک فعال اجتماعی و یک مرجع فکری تبدیل کرده است.۹ در ادامه، این گزارش به مفهوم‌سازی اطلاعات اجتماعی، معرفی روزنه‌های حیاتی رصد آن در اکوسیستم رسانه‌ای ایران و سپس به تشریح مدل عملیاتی این پایگاه برای تولید محتوای داده‌محور خواهد پرداخت.

بخش اول: اطلاعات اجتماعی، چرا و چگونه؟ روزنه‌های رصد در ایران

مفهوم‌سازی اطلاعات اجتماعی

اطلاعات اجتماعی فراتر از داده‌های دموگرافیک یا آمارهای ساده است؛ این اطلاعات در حقیقت استخراج بینش‌های عمیق از داده‌های حجیم و پراکنده تولیدشده توسط کاربران در فضای مجازی است.۸

این داده‌ها شامل نظرات، گفت‌وگوها، الگوهای رفتاری، و حتی احساسات پنهان در پس متن‌ها می‌شود.۸ هدف از این فرآیند، درک دقیق و جامع از رفتار کاربران، شناسایی روندهای نوظهور و موضوعات داغ، و تحلیل احساسات عمومی نسبت به یک برند، موضوع یا معضل اجتماعی است.۱۳

در حوزه مددکاری اجتماعی، این فرآیند به متخصصان اجازه می‌دهد تا به لایه‌های پنهان مشکلات و دغدغه‌های افراد، گروه‌ها و جوامع نفوذ کرده و تصویری واقعی و دقیق از وضعیت موجود به دست آورند.۱۵

سازوکارهای رصد و پایش راهبردی در اکوسیستم بومی

در فضای رسانه‌ای ایران، یک رسانه تخصصی برای دستیابی به اطلاعات اجتماعی، باید از ترکیبی از رویکردهای «پایین به بالا» و «بالا به پایین» استفاده کند.

این دو رویکرد، در کنار هم، یک چارچوب تحلیلی قدرتمند را برای تولید محتوای مسئولانه و مبتنی بر واقعیت فراهم می‌آورند.

روزنه اول: رصد عمومی شبکه‌های اجتماعی (رویکرد پایین به بالا)

این رویکرد به معنای گوش دادن فعالانه و مستمر به صدای جامعه و متخصصان است.۹ در این روش، رسانه به جای آنکه صرفاً از بالا به پایین محتوا تولید کند، به دنبال شناسایی دغدغه‌هایی است که به صورت طبیعی در میان مردم و متخصصان شکل می‌گیرد.

برای این منظور، استفاده از ابزارهای بومی و داخلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که ابزارهای بین‌المللی مانند Hootsuite یا Buffer به دلیل عدم تسلط کافی بر زبان فارسی و نبود دسترسی به پلتفرم‌های بومی، نمی‌توانند تحلیل‌های دقیق و مناسبی ارائه دهند.۱۶

ابزارهای داخلی متعددی در این زمینه فعالیت دارند که هر یک بخشی از این پازل را تکمیل می‌کنند:

• دیتاک (Datak): این پلتفرم پیشرفته با بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، به پایش و تحلیل داده‌ها در بیش از ۱۰ بستر مختلف در فضای مجازی ایران، از جمله شبکه‌های اجتماعی (اینستاگرام، تلگرام، توییتر)، وب‌سایت‌های خبری و حتی روزنامه‌ها می‌پردازد.۱۷ دیتاک به سازمان‌ها در ایده‌پردازی برای تولید محتوا، تحلیل کمپین‌های رقیبان و مدیریت بحران کمک می‌کند.۷ برای مثال، یک سازمان می‌تواند با رصد نظرات کاربران در مورد یک مشکل اجتماعی مانند اعتیاد، به ایده‌هایی برای تولید محتوای آموزشی و اطلاع‌رسانی دست یابد.۷
• نیوزباکس (Newsbx): این ابزار به طور خلاصه به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا محتواهایی که درباره نام برند، خدمات یا رقبا منتشر می‌شود را رصد کنند، حتی اگر مستقیماً به حساب کاربری آن‌ها اشاره نشده باشد.۱۴ این پلتفرم در پیش‌بینی بحران‌ها، محافظت از شهرت برند و شناسایی موضوعات محبوب برای تولید محتوا مؤثر است.۱۴
• پرتوتک (PartoTech): این شرکت با بهره‌گیری از متخصصان هوش مصنوعی، سامانه‌هایی را برای پایش و رصد انواع رسانه‌ها از جمله شبکه‌های اجتماعی، خبرگزاری‌ها، و حتی شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی ارائه می‌دهد.۱۸ این امر دسترسی به طیف وسیعی از اطلاعات رسانه‌ای را برای تحلیل فراهم می‌آورد.

روزنه دوم: سامانه‌های رسمی و داده‌های حکمرانی (رویکرد بالا به پایین)

یک رسانه متخصص نمی‌تواند تنها به تحلیل گفت‌وگوهای عمومی اکتفا کند؛ چرا که این داده‌ها ممکن است سطحی یا آمیخته با شایعات باشند.۱۹

برای عمق‌بخشی به تحلیل‌ها و تأیید فرضیه‌ها، دسترسی به داده‌های رسمی و ساختاریافته از سوی نهادهای دولتی ضروری است.

«سامانه ملی انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» یک روزنه راهبردی در این زمینه است.۲۱ این سامانه به هر شهروند ایرانی اجازه می‌دهد تا درخواست دسترسی به اطلاعات را از دستگاه‌های مشمول این قانون، از جمله وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و حتی مؤسسات خصوصی ارائه‌دهنده خدمات عمومی، ثبت کند.۲۲

انواع اطلاعات قابل درخواست از این سامانه می‌تواند شامل آمار رسمی، آیین‌نامه‌ها، اطلاعات قراردادها، ساختار سازمانی و سازوکارهای شکایت شهروندان باشد.۲۲ این داده‌ها به رسانه امکان می‌دهند تا تحلیل‌های خود را بر پایه شواهد مستند و معتبر بنا کند.

برای مثال، اگر در فضای مجازی دغدغه‌هایی پیرامون آمار طلاق در یک منطقه مشاهده شود، یک رسانه مسئول می‌تواند برای تأیید و تحلیل عمیق‌تر این دغدغه‌ها، از آمارهای رسمی در این سامانه استفاده کند.

در نهایت، روزنه راهبردی واقعی در ترکیب متقاطع این دو رویکرد نهفته است. یک رسانه متخصص می‌تواند با رصد دغدغه‌های اجتماعی در شبکه‌های مجازی (رویکرد پایین به بالا) فرضیه‌هایی را شکل دهد و سپس برای اعتبارسنجی و عمق‌بخشی به آن‌ها، از داده‌های رسمی و آمارهای موجود در سامانه‌های رسمی (رویکرد بالا به پایین) استفاده کند.

این هم‌افزایی داده‌های اجتماعی و داده‌های رسمی، به رسانه این امکان را می‌دهد که تصویری دقیق، جامع و بی‌طرفانه از یک معضل اجتماعی ارائه دهد که نه تنها دغدغه مردم را بازتاب می‌دهد، بلکه با شواهد رسمی نیز تأیید شده است. این رویکرد، اعتبار و اقتدار رسانه را به شدت ارتقاء می‌بخشد و آن را از یک کانال خبری صرف به یک مرجع فکری و تحلیلی تبدیل می‌کند.۱۱

بخش دوم: نقشه راه تولید محتوای داده‌محور در رسانه تخصصی

فرآیند تبدیل اطلاعات اجتماعی به محتوای تخصصی و ارزشمند، در پایگاه مددکاری اجتماعی ایرانیان به یک نقشه راه گام‌به‌گام و دقیق تبدیل شده است. این فرآیند، از جمع‌آوری داده‌ها آغاز شده و به تولید محتوایی هدفمند و تأثیرگذار ختم می‌شود.

فرآیند گام‌به‌گام تحلیل و برنامه‌ریزی

• گام اول: شناسایی نیازهای جامعه هدف: فرآیند تولید محتوا با پایش مستمر نیازهای جامعه هدف آغاز می‌شود.۷ این نیازها فراتر از مسائل روزمره بوده و به دغدغه‌های کلیدی در حوزه مددکاری اجتماعی می‌پردازد. این دغدغه‌ها شامل مسائل مربوط به اعتیاد و نقش سازمان بهزیستی در آن ۱۱، چالش‌های حقوقی مددجویان و اهمیت مددکاری حقوقی ۱۱، و آسیب‌های روانی و اجتماعی مانند خودکشی و ضرورت آموزش تاب‌آوری ۱۱ می‌شود. این مرحله با تحلیل دقیق کلمات کلیدی، هشتگ‌ها و گفت‌وگوهای کاربران به صورت فعال انجام می‌گیرد.۷
• گام دوم: تحلیل احساسات و دغدغه‌های عمیق: با استفاده از ابزارهای پایش، صرفاً به کلمات کلیدی اکتفا نمی‌شود، بلکه احساسات کاربران (مثبت، منفی، خنثی) نسبت به موضوعات مختلف نیز تحلیل می‌شود.۸ برای مثال، یک انتقاد یا پیشنهاد از سوی کاربر، می‌تواند مبنای تولید یک محتوای جدید باشد.۷ این تحلیل عمیق نشان می‌دهد که مخاطب از رسانه چه می‌خواهد و نیازهای پنهان او چیست.۷
• گام سوم: جهت‌گیری و تعیین استراتژی محتوا: بر اساس تحلیل‌های انجام شده، استراتژی محتوا شکل می‌گیرد.۲۳ این استراتژی تعیین می‌کند که چه نوع محتوایی (مانند متن، ویدیو، تصویر، اینفوگرافیک) ۲۵ و با چه رویکردی باید تولید شود تا به اصلی‌ترین دغدغه‌های مخاطب پاسخ دهد.۲۳ پایگاه مددکاری اجتماعی ایرانیان با شناسایی نیازهای جامعه، به تولید محتواهای تخصصی و کاربردی روی آورده است. این فرآیند، محتوا را از یک انتشار معمولی به یک راهکار تبدیل می‌کند.

نمونه‌های کاربردی از مدل پایگاه مددکاری اجتماعی ایرانیان

پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان، با اتخاذ رویکرد «پایین به بالا» و حذف موانع ارتباطی، از یک پلتفرم ساده به یک مرجع تخصصی تبدیل شده است.۹

این پایگاه به جای انتشار محتوای از پیش تعیین شده، به یک تالار گفتگو برای صدای جامعه متخصص (از دانشجو تا اساتید و فعالان) تبدیل شده است.۹

مقالات و تحلیل‌های منتشر شده در این پایگاه، بازتاب‌دهنده نگرانی‌ها و مسائل واقعی است که مددکاران اجتماعی با آن مواجه هستند.۹ این رویکرد، پایه و اساس موفقیت آن است.

به عنوان نمونه‌های عینی از این مدل، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که در جدول زیر به تفصیل نمایش داده شده است:

این جدول به وضوح نشان می‌دهد که چگونه تحلیل دغدغه‌های واقعی جامعه منجر به تولید محتوایی می‌شود که مستقیماً به نیازهای مخاطب پاسخ می‌دهد و در نتیجه، به سرعت به پربازدیدترین مطالب تبدیل می‌شود.

این فرآیند، نشان‌دهنده یک رابطه ارگانیک بین رسانه و مخاطب است که در آن، محتوا نه به صورت دستوری، بلکه بر اساس تقاضای واقعی تولید می‌شود.

بخش سوم: دستاورد راهبردی؛ سرمایه اجتماعی و تاب‌آوری رسانه‌ای

تولید محتوای برخاسته از دل جامعه، تنها به افزایش بازدید و تعامل محدود نمی‌شود؛ بلکه به یک دستاورد راهبردی مهم‌تر منجر می‌شود:

ساخت «سرمایه اجتماعی». سرمایه اجتماعی شامل شبکه‌ای از اعتماد، وفاداری و روابط پایدار با مخاطبان و متخصصان است.۹

زمانی که یک رسانه، صدای واقعی جامعه خود را بازتاب می‌دهد و به دغدغه‌های آن‌ها پاسخ می‌دهد، اعتماد و وفاداری عمیقی در مخاطب ایجاد می‌کند.۹ این اعتماد، به بزرگترین دارایی یک رسانه تخصصی تبدیل می‌شود.

این سرمایه اجتماعی، یک نیروی پیشران برای تولید محتوای بیشتر است. مخاطب از یک مصرف‌کننده صرف، به یک منبع برای محتوای تولیدی کاربر و بازخورد مستمر تبدیل می‌شود.۲۵ این چرخه مثبت، یک رسانه را به یک «فعال اجتماعی» تبدیل کرده و از آن یک جنبش می‌سازد.۹

علاوه بر این، رویکرد داده‌محور در تولید محتوا، به رسانه کمک می‌کند تا «تاب‌آوری رسانه‌ای» خود را ارتقاء دهد. تاب‌آوری رسانه‌ای، توانایی یک رسانه در حفظ عملکرد، اعتبار و مأموریت خود در برابر بحران‌ها، فشارها و تغییرات است.۱۱

رسانه‌ای که محتوای آن مبتنی بر نیازهای واقعی جامعه باشد، به دلیل ارتباط ارگانیک با مخاطب و کسب اعتماد، در برابر امواج اطلاعات نادرست، شایعات ۱۹ و عملیات روانی مقاوم‌تر است.

این رسانه، خود به عنوان یک مرجع قابل اتکا برای مخاطب عمل کرده و به تقویت همبستگی و تاب‌آوری اجتماعی در کل جامعه کمک می‌کند.۱۹

پایگاه مددکاری اجتماعی ایرانیان با تمرکز بر محتواهایی مانند «تاب‌آوری اجتماعی» و «سرمایه اجتماعی در برابر بحران‌ها»، نه تنها به صورت داخلی از تاب‌آوری خود حفاظت کرده، بلکه به صورت فعال به ارتقاء بنیان‌های روانی و اجتماعی جامعه نیز کمک کرده است.۱۱ این رویکرد، مأموریت این رسانه را به یک هدف ملی و راهبردی پیوند می‌زند.

نتیجه‌گیری و پیشنهادات راهبردی

اطلاعات اجتماعی، در دستان یک رسانه متخصص، به یک قطب‌نمای راهبردی برای تولید محتوای مسئولانه و مؤثر تبدیل می‌شود.

این اطلاعات فراتر از داده‌های ساده بوده و شامل درک عمیق از احساسات، نیازها و دغدغه‌های واقعی جامعه است. پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان با رویکردی دوگانه (پایین به بالا از طریق رصد فضای مجازی و بالا به پایین از طریق دسترسی به داده‌های رسمی)، توانسته است داده‌های خام را به محتوای عمیق تبدیل کرده و در این فرآیند، سرمایه اجتماعی و تاب‌آوری رسانه‌ای خود را نیز ارتقاء دهد.

این مدل، یک نمونه درخشان از این رویکرد است که نشان می‌دهد چگونه یک رسانه می‌تواند با درک عمیق از دغدغه‌های جامعه، به یک نیروی فعال در خدمت تاب‌آوری و تحول اجتماعی تبدیل شود.۱۱

برای سایر رسانه‌های تخصصی و نهادهای فعال در جمهوری اسلامی، این مدل می‌تواند الگویی برای موفقیت باشد. توصیه‌های کلیدی این گزارش به شرح زیر است:

• سرمایه‌گذاری بر ابزارهای بومی پایش: با توجه به محدودیت‌های ابزارهای خارجی، سرمایه‌گذاری بر سامانه‌های داخلی مانند دیتاک، نیوزباکس و پرتوتک برای رصد دقیق فضای مجازی و تحلیل داده‌ها ضروری است.۱۶
• ادغام تحلیل داده با دانش تخصصی: داده‌های اجتماعی به تنهایی کافی نیستند. تحلیل این داده‌ها باید با دانش تخصصی حوزه‌هایی مانند مددکاری، جامعه‌شناسی و علوم ارتباطات ادغام شود تا بتوان با چالش‌های پیچیده اجتماعی ایران به شیوه‌ای مؤثر و علمی مواجه شد.۲۶
• اولویت دادن به نیازهای واقعی و عاطفی جامعه: تولید محتوا نباید صرفاً بر اهداف تبلیغاتی یا سیاسی متمرکز باشد. اولویت اصلی باید پاسخ به نیازهای واقعی و عاطفی مخاطبان باشد تا اعتماد و وفاداری بلندمدت حاصل شود.۶

در نهایت، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان نشان می‌دهد که چگونه یک پایگاه می‌تواند با درک عمیق از دغدغه‌های جامعه، به یک نیروی فعال در خدمت تاب‌آوری و تحول اجتماعی تبدیل شود و به یک «صدای جهانی برای یک حرفه محلی» تبدیل گردد.۱۱

این رویکرد نه تنها موفقیت رسانه‌ای را تضمین می‌کند، بلکه به تقویت بنیان‌های اجتماعی و فرهنگی کشور نیز کمک شایانی می‌نماید.

منابع مورداستناد

1. فضای مجازی و سواد رسانه ای, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://public87.blogfa.com/post/82
2. رسانه‌های اجتماعی (Social media) – پارس مدیر, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://parsmodir.com/marketing/social-media
3. ویژگی های فضای مجازی:, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://majaziasibha.blogfa.com/post/2
4. استفاده رسانه های اجتماعی برای توسعه کسب و کار – فروشگاه ساز وب از تو, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://webazto.ir/blog
5. انواع محتوا در شبکه های اجتماعی || بررسی ۶ نوع محتوای شبکه‌های اجتماعی – باشگاه محتوا, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://mohtava.club
6. آموزش نکات طلایی برای تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی – شبکه مترجمین اشراق, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://eshraghtrans.com/.post/amozsh-nkat-tlayy-bray-tolyd-mhtoa-dr-shbkh-hay-ajtmaay-QCi9
7. تولید محتوای مبتنی بر دیتا با رصد شبکه های اجتماعی | بلاگ دیتاک, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://dataak.com/blog
8. کاربرد تحلیل و داده کاوی در شبکه های اجتماعی – لایف وب, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://lifewebco.com/data-mining-of-social/
9. How Iraniansocialworkers.ir Became a Specialized Brand in Iranian Social Work, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://en.iraniansocialworkers.ir/how-iraniansocialworkers-ir-became-a-specialized-brand-in-iranian-social-work/
10. مددکاری اجتماعی ایرانیان, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://iraniansocialworkers.ir/
11. پایگاه خبری مددکار نیوز | مرجع رسمی مددکاری اجتماعی ایران, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://www.madadkarnews.ir/
12. آشنایی با تکنیک ها و استراتژی تولید محتوا برای شبکه های اجتماعی, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://hamsite.co/ganjineh/blogs/social-media-content
13. پیش بینی رفتار مشتریان با ۸ تکنیک جامع و حرفه ای + جدول مقایسه, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://hatamtehrani.com/predicting-customer-behavior/
14. رصد شبکه های اجتماعی چیست و چرا مهم است؟ | نیوزباکس, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://newsbx.com/public-relations/what-is-social-media-monitoring/
15. تحلیل محتوای شبکه های اجتماعی مجازی با رویکرد نتنوگرافی بر اساس اطلاعات ناقص – SID, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://sid.ir/paper/264646/fa
16. معرفی ابزارهای تحلیل داده در شبکه‌های اجتماعی – دوره آنلاین بازاریابی دیجیتال, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://mydmc.digital/show/?id=6094
17. دیتاک: صفحه اصلی, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://dataak.com/
18. دریافت سامانه رصد فضای مجازی و پایش رسانه‌ای – پرتوتک سامانه, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://partotech.com/trial_reg
19. نقش رسانه ها در شکل دهی به تاب آوری اجتماعی ایران – سیویلیکا, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://civilica.com/note/8082/
20. تحلیل محتوای شبکه اجتماعی “ایتا” با تمرکز بر پربازدیدترین کانال ها و تاثیر اجتماعی آن ها, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://civilica.com/doc/2240828/
21. چگونه درخواست خود را در سامانه ملی انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات …, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://digiato.com/iran-technology-news/how-work-with-national-system-publication-free-access-information
22. هر آنچه باید درباره سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات بدانید | اتاق ایران آنلاین, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://otaghiranonline.ir/news/8566
23. چطور یک استراتژی مناسب برای تولید محتوا ایجاد کنیم تا به رشد و بهبود سئو کمک کند, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://www.ratin.agency/blog/digital-marketing-articles/build-content-marketing-strategy/
24. سامانه ۱۳۷ صدای مشاور خانواده های شیرازی است – خبر فارسی, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://khabarfarsi.com/u/226795465
25. 11 نوع محتوا برای رسانه های اجتماعی – شرکت پویا تجارت فرهان, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://pouyashams.com
26. مددکاری اجتماعی – شرکت پرستاری نیکو حامیان ایرانیان, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://parastare.com/social-work/
27. فرا تحلیل مطالعات انجام شده در حوزه آسیب شناسی اجتماعی در ایران – SID, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://sid.ir/paper/2404/fa
28. The Mission of Iranian Social Workers Media: A Global Voice for a Local Profession, زمان دسترسی: سپتامبر ۲۳, ۲۰۲۵، https://en.iraniansocialworkers.ir/the-mission-of-iranian-social-workers-media-a-global-voice-for-a-local-profession/