دیگرتاریخ انقضای شیشه تمام شد. حالا کارشناسان از سونامی هروئین خبر می‌دهند. علاوه بر اینکه بهزیستی از پیشی گرفتن این ماده مخدر از کراک خبر می‌دهد، کارشناسان حوزه اقتصاد موادمخدر می‌گویند که با رفتن نیروی‌های ناتو از افغانستان هروئین از تمامی موادمخدر پیشی می‌گیرد. سال ۸۶، عباس دیلمی‌زاده هشدار سونامی شیشه را برای نخستین‌بار در کشور داد. او دانشجوی اقتصاد و مدیرعامل جمعیت خیریه تولدی دوباره است که بعد از ۷ سال خبر دیگری می‌دهد.به گزارش وبسایت رسمی مددکاران اجتماعی ایرانیان به نقل از روزنامه آرمان ؛ دیلمی‌زاده از افزایش لابراتوارهای نوارهای تولید هروئین در مرز افغانستان و چین خبر می‌دهد و به آرمان می‌گوید: درحالی که در افغانستان به‌جای زمین‌های تریاک چیز دیگری کشت نخواهد شد، لابراتوارهای تولید هروئین در مرز این کشور با چین به سرعت در حال رشد هستند که عرضه این ماده مخدر تا سال ۲۰۱۴ با قیمت ارزان از دیگر مواد پیشی می‌گیرد. آن هم درحالی که هروئین یک ماده مخدر تزریقی است و با افزایش آن، بیماری‌های تزریقی مانند ایدز را به دنبال خود می‌آورد.
چطور با بررسی اقتصاد حوزه مواد مخدر می‌توانیم رفتار مصرف‌کننده را پیش‌بینی کنیم؟
مقوله تقاضای موادمخدر موضوعی است که جنبه‌های متفاوتی دارد که در کشور ما به همه جنبه‌های آن پرداخته نشده است. در این مبحث دو شاخه داریم؛ یکی کاهش تقاضا و دیگری کاهش عرضه. سیاست‌های کشورهای مختلف گاها یکی بر یکی می‌چربد. گاهی در برخی دولت‌ها کاهش عرضه و گاهی کاهش تقاضا به سیاست اصلی تبدیل می‌شود. مدیریت کردن کاهش تقاضا و عرضه به یک مدیریت هوشمند نیاز دارد. در کشور ما هرچه خواسته‌ایم در اقتصاد موادمخدر کار کنیم، فقط مباحث اقتصادی و موضوع ضرر و زیان موادمخدر به کشور یا سطوح تغییر قیمت‌ها را محاسبه کرده‌ایم.
اما مبحثی در علم اقتصاد مربوط به «اقتصاد رفتاری» وجود دارد. اقتصاد رفتاری مبحثی است که به ما کمک می‌کند تا رفتار مصرف‌کننده را مورد تحلیل قرار دهیم و بر اساس آن برای رفتارهایی که متقاضی کالا از خود بروز می‌دهد برنامه‌ریزی کنیم. درمورد موادمخدر هم این علم وجود دارد. ما از دو راه رفتار مصرف‌کننده را مورد تحلیل قرار می‌دهیم؛ اول اینکه مصرف‌کننده چطور الگوی مصرف یا نوع ماده مصرفی‌اش را عوض می‌کند. موقعی که رفتار مصرف‌کننده را تحلیل می‌کنیم، متوجه می‌شویم که مصرف‌کننده با ورود یک ماده جدید چه واکنشی از خود نشان می‌دهد. سطوح قیمت ماده جدید اگر بالا و پایین شود چه تغییراتی رخ می‌دهد؟ یا اینکه اگر قیمت یک ماده مخدر افزایش پیدا کند چه تاثیری نشان داده می‌شود؟ فرض کنیم که مثلا هر گرم تریاک در بازار ۵ هزار تومان عرضه می‌شود.
وقتی که تریاک گران شود، مصرف‌کننده چه واکنشی نشان می‌دهد؟ تا چه میزان قیمت بالا برود مصرف‌کننده به رفتار خود ادامه می‌دهد؟ از چه میزانی قیمت تغییر کند الگوی مصرفش را تغییر می‌دهد و از چه میزانی قیمت بالا رود نوع ماده مخدرش را عوض می‌کند؟ تا چه حدی این قیمت بالا رود مصرف‌کننده دیگر تریاک را مصرف نمی کند؟ تحلیل آن کار سختی نیست. به زبان ساده‌تر مصرف‌کننده ماده مخدر در کشور که تعدادش از یک میلیون و هفتصد تا دو میلیون نفر ارزیابی می‌شود به مصرف خود ادامه می‌دهد. او نیاز مبرمی به ماده مخدر دارد اگر یک میزان ماده مخدر به او نرسد خماری می‌کشد و درنتیجه رفتاری را از خود بروز می‌دهد تا این ماده مخدر را به دست آورد. درصورتی که میزان مصرف ماده مخدر یک نفر شامل ۳۰ درصد از سبد خانوار خانواده او باشد و بقیه ۷۰ درصد شامل نیاز‌های دیگر خانواده شود با دوبرابر شدن قیمت مواد مخدر یا باید ۶۰ درصد از درآمدش را صرف خرید مواد مخدر کند و در این صورت ۴۰ درصد از درآمد به بقیه خانواده می‌رسد.
درچنین حالتی خانواده آسیب می‌بیند، یا اینکه ۳۰ درصد از درآمدی که قبلا به خرید ماده مخدر اختصاص می‌داد به ۶۰ درصد افزایش می‌دهد و از بقیه سبد خانواده می‌کاهد. شاید هم ماده مخدر جدیدی انتخاب کند یا اینکه الگوی مصرفش را تغییر دهد. یعنی برای اینکه دوز کمتری از ماده مخدر را خریداری کند و دوز بیشتری به بدنش برسد رفتار پرخطری را پیش می‌گیرد. ما در کشورمان میانگین درآمد معتادها را نداریم. بنابراین مقابله با عرضه، بالا رفتن قیمت‌ها یا هر دلیل دیگری که باعث بالا و پایین رفتن قیمت موادمخدر می‌شود تغییر در الگوی مصرف را به دنبال دارد و ما باید هوشمندانه آن را مدیریت کنیم. من تحقیقی انجام دادم که ۱۰ روز دیگر در کنفرانس سلامت کانادا ارائه می‌شود و درمورد تاثیر تحریم‌ها در تغییر الگوی مصرف مخدر در ایران است.
ما کاملا ارزیابی کردیم که چقدر سیاست‌های تحریمی باعث شده الگوی مصرف در ایران طی دو سال گذشته تغییر کند؟ یکی از تاثیرات مهم تحریم‌ها این بود که باعث افزایش قیمت پیش‌سازهای موادمخدر و همچنین باعث افزایش قیمت خرید ماده مخدر از مرز بوده است. همین موضوع تغییر الگوی مصرف مواد را هم به دنبال خواهد داشت. چون کالاهای دیگری که خانواده مصرف‌کننده در سبد خانوار قرار داده بود گران‌تر شده‌اند بنابراین معتاد مجبور است که هزینه کمتری را برای ماده مخدر بپردازد و این باعث می‌شود که الگوی مصرف دیگری را برای خود انتخاب کند.
و این تغییر الگو آسیب‌زاست؟
دقیقا. ما به سمت الگوهای پرخطر پیش رفته‌ایم. این موضوع باعث شد رفتارهایی که معتادان با مصرف کم‌خطر انجام می‌دادند، پرخطر شوند. با همه این تفاسیر می‌خواهم بگویم مدیریت اعتیاد و کاهش تقاضا باید در اولویت برنامه‌ها قرار بگیرد. در این صورت است که هوشمندانه عمل می‌کنیم. در خیلی از موارد مجبوریم ماده مخدر جایگزین را در کشور معرفی کنیم. یا راه‌های درمانی ارزان قیمت‌تر را پیشنهاد دهیم یا دارو‌های جایگزین را معرفی کنیم.
این متد جایگزینی یک ماده مخدر کم‌خطر به‌جای یک ماده مخدر آسیب‌زا را می‌توان در کشور اجرا کرد؟
اگر از این مسیرها حرکت نکنیم، شکست می‌خوریم و نهایتا زمان دیگر به فکر می‌افتیم. چندین سال پیش هشدار سونامی شیشه را دادم، اما هشدارها جدی گرفته نشد. برنامه حمایتی برای برنامه تقاضای شیشه نداشتیم. برنامه‌های درمانی‌مان را خیلی دیر توسعه دادیم. هنوز پروتکل درمان محرک‌ها در کشور نداریم. آموزش‌های فراگیر نداریم. هوشمندی مبارزه با موادمخدر در این است که آینده را پیش‌بینی کند.
یعنی می‌گویید حداقل می‌توانستیم ماده مخدر کم‌خطرتری را در کشور جایگزین شیشه کنیم؟
بله.
تریاک هم بر اثر تحریم‌ها افزایش قیمت داشت؟
هم تریاک و هم هروئین افزایش قیمت پیدا کرده‌اند درنتیجه پیش‌سازهای تولید شیشه افزایش یافته‌اند.
عمده موادمخدر کشور از افغانستان وارد می‌شود. تحریم چگونه باعث افزایش قیمت تریاک یا هروئین شد؟
از افغانستان هم باید با ارز تریاک قاچاق می‌شد. کشورهایی که هزینه‌های سازمان ملل را در برنامه‌های بین‌المللی در صندوق‌هایی که برای برنامه‌های بشردوستانه انجام می‌دهند، می‌پردازند بودجه زیادی برای برنامه‌های کاهش تقاضای موادمخدر پیاده کردند. بعد یکباره با تحریم همه ساختمان را فرو ریختند.
ستاد مبارزه با موادمخدر همواره از افزایش قیمت ماده مخدر خبر می‌دهد. در حالی که آسیب‌های بعد از آن را درنظر نمی‌گیرد. افزایش قیمت هرچیزی حتی مخدر هم می‌تواند آسیب‌های اجتماعی را در پی داشته باشد.
دقیقا. موادمخدر آسیب‌های بیشتری هم به دنبال دارد. ما باید بپذیریم که ماده مخدر یکی از کالاهای روزانه سبد خانوار خانواده معتاد است. نمی‌توانیم این را انکار کنیم. پلیس افزایش قیمت موادمخدر را برای خود افتخارآمیز می‌داند. درست هم است چراکه با عرضه مواد مبارزه می‌کند. اما وقتی در کشورمان اظهار می‌کنیم که ما استراتژی متوازن را بین عرضه و تقاضا پیش می‌بریم آن‌وقت این خبر خبر خوبی نیست، چراکه افزایش قیمت تا ۲ الی ۳ برابر مواد خبر خوبی نیست. به این دلیل که منجر به کاهش تقاضا نمی‌شود بلکه منجر به تغییر الگوی مصرف می‌شود. افزایش قیمت تا سطوحی نه تنها منجر به کاهش مصرف نمی‌شود بلکه منجر به تغییر الگو می‌شود. بنابر این بالارفتن قیمت باید با یک بحث علمی و سنجیده همراه شود.
روند افزایش قیمت در تریاک چطور بوده است؟
قیمت ماده مخدر روند افزایشی داشته اما این روند افزایشی دو نتیجه در پی داشته است. تریاک و شیشه نسبت به یک و نیم سال قبل دو برابر افزایش پیدا کرده است. اما به افزایش ناخالصی‌ها هم باید توجه کنیم. وقتی قیمت مواد مخدر افزایش پیدا می‌کند یکی از متدهای قاچاقچیان این است که ناخالصی ماده مخدر را افزایش دهند تا سطوح قیمت را کنترل کنند. قاچاقچیان و مافیای هوشمندانه اقتصاد رفتاری را در برنامه‌اش می‌گنجاند.
گفتید افزایش قیمت تا سطحی منجر به تغییر ماده مصرفی نمی‌شود. این موضوع را کمی باز کنید.
ما نمی‌توانیم عدد بدهیم اما دنبال این هستیم فرمولی تهیه کنیم که تا چه قیمتی تریاک افزایش یابد الگوی مصرف تغییر می‌کند. الان با قطعیت نمی‌توانم بگویم اما حدس من این است که تا دو الی سه برابر افزایش قیمت تاثیری روی کاهش تقاضا نخواهد داشت. از سه تا چهار برابر تغییر الگوی مصرف را به‌وجود خواهد آورد. اما این یک سوال مهم است که اگر ماده مخدر ۱۰ برابر شود آیا کاهش تقاضا رخ می‌دهد یا نه. ما جواب این سوال را نمی‌دانیم. فکر می‌کنم که می‌توانیم از تجربیاتمان در سال‌های گذشته استفاده کنیم.
تجربه این افزایش قیمت ۱۰ برابر را داشته‌ایم؟
۵ سال اول انقلاب افزایش چشمگیر ۱۰ برابری مواد مخدر را نسبت به سال ۵۷ داشته‌ایم. اما اگر سال ۶۷ را بررسی کنیم باز هم در کشور معتاد وجود داشت. معتادهای هروئینی را داشتیم. به خاطر افزایش ناگهانی قیمت تریاک و مقابله‌ای که با تریاک شد، مصرف‌کننده‌ها به سمت مصرف هروئین حرکت کردند. دوم افزایش قیمت تریاک حدود ۱۰ سال قبل که ۲ الی ۳ برابر شده بود باعث شد که موجی از مصرف‌کننده‌های تریاک ارزان را در کشور داشته باشیم. زمانی هم که شیشه کاهش قیمت داشت، مصرف شیشه بسیار افزایش پیدا کرد. باید توجه داشته باشیم که با افزایش قیمت، فروشنده‌های موادمخدر، ماده‌های مخدر ارزان را وارد بازار می‌کنند تا بازار خود را حفظ کند.
اگر قیمت مخدر تغییر نکند اما سطح زندگی معتاد کاهش یابد باز هم مصرف تغییر می‌کند؟
به نکته جالبی اشاره کردید. در اقتصاد رفتاری می‌گویند اگر معتاد الان یک ماده مخدر ارزانقیمت داشته باشد برای ۱۵ساعت بعد هم بتواند یک ماده مخدر با کیفیت به دست بیاورد کدام را انتخاب می‌کند؟
اولی را.
بله. ترجیح او اولی است اما اگر درآمد بالایی داشته باشد بخشی از درآمدش را برای ۱۵ ساعت بعد و برای مصرف ماده مخدر باکیفیت‌تر می‌گذارد. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کنیم این است که باید برای دهک‌های مختلف برنامه‌ریزی داشته باشیم. ما به این توجه نمی‌کنیم.
چطور قیمت را بر اساس زندگی معتاد باید تنظیم کرد؟
باید ببینیم درآمد جمعیت ۲ میلیونی معتادان چقدر است. وقتی می‌دانیم که مثلا ۶۰ درصد معتادان در دهک پنجم جامعه قرار دارند، می‌توانیم برایشان برنامه بریزیم. یا مواظب باشیم که قیمت چه ماده مخدری در حال بالا و پایین رفتن است. می‌توانیم جرم‌انگاری تریاک را کاهش دهیم وجرم‌انگاری هروئین را بالا ببریم. این‌طور قیمت ماده مخدر هروئین افزایش می‌یابد و آنها به سمت تریاک سوق پیدا می‌کنند. وقتی آگاهانه این کار را انجام دهیم با خطر کمتری روبه‌رو می‌شویم. اقتصاد کشور هم ضرر کمتری می‌بیند. در استراتژی‌های کاهش تقاضایمان این را می‌گنجانیم. وقتی می‌بینیم دهک‌های کم‌درآمد یک ماده مشخص را مصرف می‌کنند برای درمان آن ماده راه‌های درمانی ارزانتری را برنامه‌ریزی و برای دهک‌های بالا که مصرف‌کننده کوکائین هستند، برنامه‌های گرانقیمت درمان کوکائین طراحی کنیم. در واقع ما سیاستگذاری را در دست داریم و با بالا و پایین کردن قوانین و نحوه مقابله با عرضه می‌توانیم قیمت مخدر را مدیریت کنیم.
از چه راهی؟
مثلا جرم‌انگاری، یا مبارزه سیستم پلیسی. قبل از انقلاب برای گروهی که مصرف‌کننده تریاک بودند و این احتمال وجود داشت که به سمت مصرف ماده پرخطرتری همچون هروئین بروند کوپن تریاک ارائه می‌کردیم. الان هم شربت تریاک داریم. بنابراین شربت تریاک می‌تواند راه حل موثری باشد و قیمت تریاک را کاهش می‌دهد. آن موقع کوپن تریاک مثل شربت تریاک در طبقه‌بندی کاهش آسیب قرار داشت حتی اگر اسمش این نبود.
شما در حرف‌هایتان به کاهش قیمت هروئین اشاره کرده بودید. این کاهش قیمت چطور رخ می‌دهد؟
پیش از این هم ان‌جی‌او‌های افغانی این مسئله را به ما گفته بودند که در سال ۲۰۱۴ یک تغییر ناگهانی در افغانستان خواهیم داشت. این تغییر ناگهانی این است که پیمان امنیتی ناتو به پایان می‌رسد و از افغانستان خارج می‌شوند. این خارج شدن نیروهای ناتو خبر خوبی است. اما باید به این موضوع توجه کنیم تعداد زیادی که در افغانستان شاغل هستند و به خارجی‌ها خدمات ارائه می‌دادند، حالا با خارج شدن ناتو بیکار می‌شوند. بیکاری آنها چه تحولی را در افغانستان ایجاد می‌کند؟ در سال ۲۰۱۴ کشت تریاک در افغانستان کاهش می‌یابد این را می‌دانستیم اما هیچ برنامه‌ای برایش نداشتیم. کشت جایگزین در افغانستان به کندی پیش می‌رود. حمایت‌هایی که باید از کشاورزها بشود به خاطر کمبود منابع مالی در حال حاضر به کندی پیش می‌رود. خبر دوم اینکه ما متوجه شدیم در مرز چین و افغانستان لابراتوارهای تولید هروئین درحال راه‌اندازی است. یعنی هروئین ارزانقیمت. «هروئین چینی» را به دنبال دارد. اگر این دو خبر را کنار هم بگذاریم باید پیش‌بینی کنیم که قیمت هروئین پایین می‌آید. کشت جایگزین سرعت کمی دارد و حمایت‌های بین‌المللی برای کاهش تولید تریاک بسیار بسیار کم است برای همین هروئین هم در کشور ما و هم در اروپا عرضه خواهد شد. بنابراین تولید هروئین ارزانقیمت هم برای کشور ما و هم اروپا خبر بدی است. کشورهای اروپایی سیاست‌های کاهش تقاضا را پیش می‌برند. درحال حاضر آنها سعی می‌کنند جرم موادمخدر کم‌خطر مثل ماری‌جوانا را پایین بیاورند.
ماری‌جوانا برای کشورهای اروپایی سودآوری دارد هیچ‌گاه به‌طور واقعی تلاش برای تبلیغ منفی علیه آن نداشته‌اند. اما علیه موادمخدر تولیدشده آسیایی این تبلیغ منفی را انجام داده‌اند.
نه من قبول ندارم. به اروپا هشدار می‌دهم که هروئین ارزانقیمت وارد کشور آنها هم می‌شود. آن موقع سیاست‌های اروپا به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد. لذا جامعه بین‌الملل باید به سرعت اقدامات خود را انجام دهد. اجلاس سی‌ان‌دی در ماه می۲۰۱۴ برگزار می‌شود و باید این موضوع را مطرح کنیم که هروئین تنها مختص ایران نیست و برای کشورهای اروپایی هم رخ می‌دهد. نهاد‌های بین‌المللی باید به اقتصاد افغانستان برای راهی که به تریاک وابسته نباشد کمک کنند.
چرا باید نهاد‌های بین‌المللی به افغانستان کمک کنند؟
چون با خروج ناتو زمین‌های کشت تریاک به کارگاه‌های هروئین تبدیل می‌شوند. وقتی اشتغال افغانستان تقویت شود افرادی که به سراغ حرفه تولید هروئین می‌روند، کاهش می‌یابند. پس عرضه هروئین هم کاهش می‌یابد. چراکه اشتغال مولد ایجاد می‌شود. دوم اینکه وقتی به اقتصاد افغانستان کمک می‌کنیم، افغانستان کمتر به کشت مواد مخدر می‌پردازد.
به نظر می‌رسد افزایش هروئین در ایران آنقدر آسیب‌زا نباشد. چراکه حداقل در ایران افرادی که شیشه مصرف می‌کنند با کاهش قیمت هروئین الگوی مصرف را به سمت یک ماده مخدر کم‌خطرتر سوق می‌دهند.
هروئین ارزان می‌شود اما یادمان نرود که هروئین قابل تزریق است. برنامه‌های کاهش آسیب رایج کشور ما افول پیدا کرده است. مدت‌هاست که این برنامه‌ها به روز نشده‌اند. در مقابل خانواده معتاد فقیر شده و درآمد معتاد کاهش پیدا کرده است. نتیجه چه می‌شود؟ دربرابر سونامی شیشه قبلا در حوزه درمان مشکل داشتیم. نتوانسته بودیم در حوزه‌های درمانی فعال باشیم. حالا با افزایش توزیع هروئین و هروئینی که قابل تزریق است خطر‌های جدی را شاهد خواهیم بود. فقط یک مدل از کراک در کشور قابل تزریق بود. اما هروئین تزریق می‌شود.
همزمان وزرای بهداشت هم دائما بر سونامی ایدزی که توسط افراد آلوده منتقل می‌شود هشدار داده بودند.
بله.باید مواظب تزریق هروئین باشیم. اینکه بگوییم هروئین بهتر از شیشه است، تفکر ساده‌انگارانه‌ای است. هروئین بهتر از شیشه نیست. چقدر می‌توانیم تضمین بدهیم تریاکی‌ها به سمت هروئین متمایل نشوند؟ اگر کراکی‌ها، هروئین تزریق کنند چه؟ این تغییر الگو هم می‌تواند رخ دهد.
شما از طریق ان‌جی‌او‌های افغان متوجه لابراتوارهای تولید هروئین در مرز چین شدید؟
این اخباری بود که از طرق مختلفی منتشر شده است.
الان برنامه‌های درمانی غالب در کشور برای کدام ماده مخدر است؟
ما برنامه‌هایمان را به سمت درمان شیشه حرکت داده‌ایم. نکته دوم این است که برنامه‌های ان‌اس‌پی( سوزن و سرنگ) از نظر کیفی کاهش پیدا کرده است. آموزش‌های لازم برای درمان هروئین را در کشور داریم. کم‌کم درمورد درمان شیشه هم داریم یاد می‌گیریم. اما موضوع برنامه‌های کاهش آسیب چیزی است که باید به آن توجه کنیم. باید این برنامه‌ها به سرعت رشد یابند و دوباره برنامه‌های سوزن و سرنگ را بازآموزی کنیم.
قیمت هروئین پایین بیاید قیمت بقیه مواد چه می‌شود؟
قیمت هروئین می‌تواند ثابت بماند اما قیمت بقیه مخدرها افزایش یابد.
اما فرض ثبات قیمت هروئین، دلیل نمی‌شود که قیمت بقیه مواد افزایش یابد، چراکه مصرف‌کننده هروئین افزایش می‌یابد و در نتیجه قیمت تریاک پایین می‌آید و هروئین دوباره گران می‌شود.
مصرف‌کننده تریاک همچنان وجود دارد. قیمت تریاک هم به خاطر افزایش قیمت ارز افزایش پیدا کرده است. قیمت شیشه به خاطر افزایش قیمت پیش‌سازها افزایش پیدا کرده است. عرضه هروئین آرام‌آرام افزایش می‌یابد. عرضه بیشتر هروئین قیمتش را پایین می‌آورد. لذا به‌جای ۱۵ ساعت در فاصله ۱۰ دقیقه می‌توانم هروئین را به‌دست آورم. معتادان حرکت‌های تکانشی از خود بروز می‌دهند. با این حرکت تکانشی الگوی مصرف تغییر می‌کند. برای برخی هروئین قبح دارد اما تریاک در دسترس او نیست و او خمار است. این در دسترس بودن و عرضه بیشتر هروئین باعث افزایش قیمت تریاک هم می‌شود.
در مقابل این هجمه باید چه کرد؟
سیاستگذاری و قانونگذاری، تقویت سیستم‌های مقابله با خرده‌فروش و مافیای موادمخدر و سیاست‌های درمان و حتی ماده مخدر جایگزین کم‌خطر راه‌های پیش رو هستند. قانون مبارزه با موادمخدر در کشور ما در یک زمان طولانی عوض می‌شود. آخرین‌بار در سال ۱۳۸۹ یک اصلاحیه در تغییر قانون داشتیم. قبل از سال ۸۹ هم این اصلاحیه ۸ سال قبل رخ داده بود. یکی از کارها باید این باشد که دست ستاد مبارزه با موادمخدر را در قانونگذاری باز بگذاریم. یا اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام باید در فواصل کوتاه‌تری قوانین این حوزه را به‌روز کند. ۳ سال است که قانون مبارزه با موادمخدر ما ثابت است. قانون سال ۸۹ هم تازه درحال ابلاغ است و حتی برخی از تبصره‌های آیین‌نامه‌هایش هنوز اجرا نشده است. این سرعت باید افزایش یابد. باید در حوزه ستاد مبارزه با مواد مخدر به سرعت خود و قوانین را تغییر دهیم.
برخی از آمار‌های موجود دائم به افزایش اعدام قاچاقچی‌ها تاکید دارد. اعدام قاچاقچیان در قیمت موادمخدر و سیاست‌های مربوط به آن موثر است؟
سوال شما را با سوال جواب می‌دهم. آیا اعدام قاچاقچیان در افزایش یا کاهش جرم تاثیر گذاشته است؟ من این سوال را کردم که سیاستگذاران با این سوال بتوانند تصمیم درست‌تر را بگیرند.
یعنی شما می‌گویید تاثیر نگذاشته است؟
من نمی‌خواهم این را بگویم. من می‌گویم باید کار علمی انجام شود و منابع علمی بیرون آید تا ببینیم تاثیر اعدام در کاهش یا افزایش جرم قاچاق چطور بوده است. بعد از بررسی آن می‌توانیم بگوییم که اعدام‌‌ها در کاهش جرم تاثیری داشته است یا نه.
شما بر اساس تعداد معتادان می‌توانید حدس بزنید که قاچاق نسبت به قبل از انقلاب بیشتر شده است یا نه.
تعداد معتادان در سال ۵۷ هم همین قدر که الان هست بود.
برخی از کارشناسان می‌گویند که ادعای وجود ۲ میلیون معتاد منطبق بر واقعیت نیست.
ببینید مبحث اعدام حقوقی است و من وارد این موضوع نمی‌شوم. اگر زمانش فراهم بود می‌توانیم درباره مجازات‌های مخدرها صحبت کنیم اما وقتی درباره سیاستگذاری درباره قیمت مخدر حرف می‌زنم منظورم همین است که مثلا آیا می‌توانیم اعدام را از یک ماده مخدر به سوی ماده دیگری ببریم یا نه؟ من اهل سیاست نیستم تحصیلاتم آمار است. هرچه قیمت موادمخدر با قیمت مبدا و مقصد تفاوت قیمت بیشتری داشته باشد، سود مافیای مواد مخدر بیشتر می‌شود. این وسط چه کسی سود میبرد؟ وقتی که قیمت مواد در مقصد از مبدا خیلی بیشتر باشد سود را مافیا میبرد و ضرر را تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌بینند. نتیجه این تفاوت قیمت چیست؟ نتیجه این است که افراد بیشتری انگیزه برای انجام این قاچاق پیدا می‌کنند. این یک مبحث علمی است. یک عده به قاچاق می‌پیوندند.
الان تفاوت قیمت تریاک در ایران و افغانستان چقدر است؟
در سال ۲۰۱۰ تریاک خالص در افغانستان کیلویی ۲۵۰ دلار فروخته می‌شد اما همان تریاک در ایران ۷۰۰ دلار قیمت‌گذاری می‌شد. برای همین قاچاقچی به آن صد درصد ناخالصی اضافه می‌کرد و قیمتش می‌شد ۴۵۰ دلار.
الان چه مواد مخدری از افغانستان تامین می‌شوند؟
تریاک، هروئین، شیشه هم در بیرون تولید و هم از خارج وارد می‌شد.
