اهمیت آموزش تاب آوری در مدارس ابتدایی
جواد طلسچی یکتا؛ مددکار اجتماعی و موسس رسانه تاب آوری
آموزش و پرورش یکی از مهم‌ترین ارکان شکل‌دهنده به شخصیت و رفتار کودکان در جامعه است.
در دهه‌های اخیر، به توجه به میزان آسیب‌پذیری کودکان در برابر چالش‌های اجتماعی و روانی، مفهوم تاب آوری به عنوان یک نیاز اساسی در فرآیند آموزشی مطرح شده است.
تاب آوری به معنای توانایی فرد برای رو به رو شدن با فشارها و چالش‌های زندگی و بازگشت به حالت طبیعی خود است. این مفهوم به ویژه در دوران ابتدایی اهمیت بیشتری دارد.
در این نوشتار، به بررسی اهمیت آموزش تاب آوری در مدارس ابتدایی به همراه مولفه‌های شفقت، همدلی و سپاسگزاری پرداخته می‌شود.
تعریف تاب آوری و اهمیت آن
تاب آوری یکی از مهارت‌های کلیدی است که به فرد کمک می‌کند تا با مشکلات و چالش‌ها مواجه شود و از آنها عبور کند.
در مدارس ابتدایی، کودکان معمولاً با موقعیت‌های جدید، دوستان جدید، و موقعیت‌های اجتماعی و عاطفی مختلف روبرو می‌شوند.
آموزش تاب آوری نه تنها به آنها کمک می‌کند تا با این چالش‌ها سازگار شوند، بلکه آنها را برای زندگی آتی نیز آماده می‌سازد.
مولفه‌های شفقت و همدلی
۱. شفقت
شفقت به معنای توجه به نیازهای دیگران و تمایل به کمک به آنهاست.
آموزش شفقت در مدارس ابتدایی باعث می‌شود که کودکان از سنین پایین یاد بگیرند که به یکدیگر احترام بگذارند و درک عمیق‌تری از احساسات و نیازهای یکدیگر داشته باشند.
این ویژگی نه تنها موجب تقویت روابط اجتماعی بین کودکان می‌شود بلکه به افزایش تاب آوری آنها کمک می‌کند.
۲. همدلی
همدلی به معنای درک احساسات و تجربیات دیگران است.
آموزش همدلی باعث می‌شود که کودکان بر روی احساسات و نگرانی‌های دیگران تمرکز کنند و از آنها حمایت کنند.
این آموزش می‌تواند در قالب فعالیت‌های گروهی، بازی‌های نقش‌آفرینی و کارگاه‌های آموزشی از طریق معلمان انجام شود.
همدلی موجب ایجاد محیطی حمایتگرانه و امن در مدارس می‌شود که روحیه تاب آوری کودکان را افزایش می‌دهد.
سپاسگزاری به عنوان عاملی مؤثر در تاب آوری
سپاسگزاری به عنوان یکی از مولفه‌ها و نرم افزارهای موثر در تاب آوری، روشی است که به کودکان کمک می‌کند تا بر روی جنبه‌های مثبت زندگی تمرکز کنند.
آموزش سپاسگزاری در مدارس ابتدایی می‌تواند از طریق فعالیت‌های ساده مانند نوشتن روزانه یادداشت‌های سپاسگزاری یا برگزاری ساعت‌های شکرگزاری در کلاس انجام شود.
این تمرینات به کودکان یاد می‌دهد که حتی در شرایط سخت نیز نعمت‌ها و تجربیات مثبت خود را ببینند و به این ترتیب، تاب آوری آنها افزایش یابد.
پیاده‌سازی آموزش تاب آوری در مدارس
آموزش تاب آوری، شفقت، همدلی و سپاسگزاری نیازمند راهبردهای عملی در مدارس است.
برنامه‌های آموزشی مشخص، کارگاه‌های آموزشی برای معلمان و همکاری با خانواده‌ها می‌تواند به تحقق این اهداف کمک کند.
همچنین، ایجاد محیط‌های یادگیری مثبت، فضایی برای ابراز احساسات و برقراری ارتباطات عاطفی سالم در بین دانش‌آموزان از جمله راهکارهای مؤثر در این راستا می‌باشد.
نتیجه‌گیری
آموزش تاب آوری در مدارس ابتدایی به عنوان یک ضرورت مطرح است. مولفه‌های شفقت، همدلی و سپاسگزاری می‌توانند بازخورد مثبتی در فرآیند یادگیری و ارتباطات اجتماعی دانش‌آموزان ایجاد کنند.
با توجه به چالش‌های اجتماعی امروز، توجه ویژه به این مولفه‌ها و پیاده‌سازی آنها در مدارس می‌تواند به تربیت نسلی تاب‌آور، همدل و شاکر بیانجامد.
آموزش تاب آوری فقط محدود به محیط مدرسه نمی‌شود، بلکه خانواده‌ها و جامعه نیز نقش کلیدی در این فرآیند دارند.
با سرمایه‌گذاری در این حوزه، می‌توانیم آینده بهتری برای کودکان بسازیم.
