خانواده،حلقه گمشده ‌زندگی کودکان بی سرپرست

[MEARAJ]

‌گاهی اوقات پای زندگی در مسیر راه رفته می لنگد و گاهی سنگی مانع از رفتن می شود، اما ما باید همیشه و همه جا چشممان به راه رفته باشد که خواه ناخواه سنگ پاره‌ای هست که مانع از رفتن و رسیدن شود.

منطقه خراسان شمالی، شاید کودکان یتیم و بی سرپرست از کسانی باشند که شروع زندگی را با مشکلاتی آغاز می‌کنند که خود در ایجاد آن دخیل نیستند و در مسیر راه زندگی باید با تلاطم‌های مختلفی روبه رو شوند که برای حل معضلات آن نیاز به یاری دارند. یاری کسانی که مهربانی شان به اندازه مهر پدر و مادر در دلهایشان جای خواهد گرفت و پیوند دست‌های سرد آنان با گرمی خانواده‌هایی جان می‌گیرد که پذیرا و چتر حمایتی برای از بین رفتن موانع زندگی آنان شود.

یک جامعه شناس در خراسان شمالی گفت: در جامعه شناسی، خانواده را به عنوان نهاد اصلی می‌دانند که در آن فرزند و اعضای خانواده، اجتماعی شدن را یاد می‌گیرند.مهدی نوری با بیان اینکه اعضای خانواده برای اولین بار در خانواده هنجارهای جامعه را می‌آموزند، افزود: منشاء خیلی از رفتارهای افراد به خانواده بر می‌گردد.

نوری گفت: به هر دلیلی شخصیت اولیه کودکانی که خانواده‌ای ندارند یا تحت سرپرستی خانواده قرار نمی‌گیرد، به درستی شکل نمی‌گیرد.وی افزود: در چنین کودکانی خلاءهایی بوجود می‌آید که تبعات آن در آینده دیده خواهد شد.

نوری با اشاره به اینکه نوع خلاء‌های شخصیتی در کودکان بدسرپرست با کودکان بی سرپرست متفاوت است، بیان کرد: در هر صورت خلاء بر روی شخصیت کودکان بی سرپرست و بدسرپرست تاثیر می‌گذارد و تاثیر رفتارهای آن‌ها بر رفتار جامعه نیز اثرگذار است.

وی ادامه داد: وجود خلاء بر روی رفتار کودکان در جامعه اثر گذار بوده و به راحتی آنان را به سوی نابهنجاری گرایش می‌دهد.نوری با اشاره به کودکانی که دارای والدین معتاد به مواد مخدر هستند، گفت: این نوع رفتارهای والدین بر فرزندان قابل قبول و تاثیرگذار است و همچنین انتقال از سوی آنان بر محیط خواهد بود.

وی گفت: زشتی رفتار نادرست در بین کودکان بدسرپرست از بین می‌رود و آن رفتار را بر جامعه تعمیم می‌دهند.نوری ادامه داد: اگر کودک بی سرپرستی را از بعد شخصیتی بررسی کنیم به دلیل نبود والدین کمبودهایی را احساس می‌کند که ممکن است برای جبران کمبودها به سمت نابهنجاری رود.

وی گفت: ممکن است که کودکان به دنبال دوستانی بروند که آن‌ها را جایگزین خانواده کنند که این کمبود موجب انتخاب نادرست می‌شود.نوری با اشاره به اینکه ما باید بدانیم که هیچ نهادی جای خانواده را نمی‌گیرد، افزود: باید تمام تلاش یک جامعه آن باشد که نهاد خانواده را تقویت کرده تا ثبات و امنیت بیشتری داشته باشد.

وی با بیان اینکه باید جامعه دارای یک برنامه حمایتی در راستای تقویت خانواده باشد، گفت: در حال حاضر جامعه ما دارای خانواده‌هایی است که برای حل مشکلات مالی والدین دو شیفت مشغول کار هستند.نوری ادامه داد: دور بودن والدین از محیط خانواده بر روی فرهنگ خانواده و کارکرد آن تاثیرگذار است و این چنین خانواده‌هایی فقط شکلی از خانواده را دارند.

 وی گفت: آموزش به خانواده‌ها از طریق نهادهایی همچون صدا و سیما می‌تواند یکی از روش‌های آموزش خانواده باشد.نوری در ارتباط با مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست و یا بدسرپرست بیان کرد: باید این مراکز یک کادر حرفه‌ای تخصصی داشته باشد.وی گفت: باید افرادی که در این مراکز کار می‌کنند، از لحاظ مالی تامین شده و دارای مشکلات اخلاقی نباشند.نوری با اشاره به موضوع شبه خانواده‌ها بیان کرد: نباید خانواده‌ها فقط از بعد احساسی به نگهداری کودکان متمایل شوند.

وی ادامه داد: در واگذاری کودکان به شبه خانواده‌ها باید حساسیت لازم وجود داشته باشد و انگیزه آنان شناخته شود.نوری با بیان اینکه کودکان بی سرپرست خیلی ضربه پذیر هستند، افزود: در زمان واگذاری کودکان بی سرپرست خانواده‌ها باید از همه لحاظ مورد بررسی قرار گیرند.

این کارشناس مسئول در اداره کل بهزیستی خراسان شمالی نیز با اشاره به اینکه مراقبت مستقیم کودکان شیرخوار بسیار مهم است، گفت: نوزادانی که در شیرخوارگاه‌ها نگهداری می‌شوند، به دلیل چرخش مربیان و کمبود امکانات رشد جسمی و حرکتی آنان نسبت به نوزادان عادی کندتر اتفاق می‌افتد.

ملیحه یغمایی ادامه داد: این کودکان اگر از همان دوران نوزادی به خانواده‌ها سپرده شوند، بهتر ساماندهی می‌شوند.وی با بیان اینکه شکل گرفتن سبک دلبستگی رابطه مستقیم با محیط و طرز رفتار مادر دارد، گفت: زمانی که برای کودک نقش مادر تعریف نشده باشد، مطمئنا سبک دلبستگی مناسبی نخواهد داشت. یغمایی خاطرنشان کرد: سپردن این کودکان به خانواده پدری و یا مادری و یا خانواده فرزند پذیر مشکل سبک دلبستگی نا ایمن را رفع خواهد کرد.یغمایی بیان کرد: مشکل سبک دلبستگی در کودکان بی سرپرست که تا سنین بالاتر در مراکز نگهداری می‌شوند، وجود دارد.

وی گفت: اکثر کودکانی که به مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست سپرده می‌شوند، دارای خانواده نابسامانی هستند.یغمایی بیان کرد: از بین رفتن پیوند عاطفی بین کودکان و والدین باعث می‌شود که در بدو ورود به مراکز گوشه‌گیر، منزوی و مدام منتظر مادر خود باشند.

وی با بیان اینکه در دنیا ثابت شده است که تربیت کودکان بی سرپرست در مراکز بهزیستی به هیچ جه به اندازه تربیت در محیط خانواده موثر نیست، ادامه داد: به این دلیل کودکانی که در این مراکز به سن بلوغ می‌رسند، بحران هویت دارند.یغمایی بیان کرد: به دلیل این مشکل خانواده‌هایی که متقاضی فرزند از بهزیستی هستند، موظفند که در دوره آزمایشی فرزند خواند‌گی بر اساس سن و وضعیت فرزندان در خانواده پیش و کنونی با مشاوره بهزیستی در ارتباط باشند.

‌وی گفت: کودکان بی سرپرست و بدسرپرست به دلیل خلاء عاطفی که دارند، به راحتی رابطه عاطفی با خانواده فرزند پذیر برقرار می‌کنند.یغمایی با اشاره به اینکه کودکان بی سرپرست که تا سنین بالاتر در مراکز نگهداری سازمان بهزیستی هستند، دارای یکسری بحران‌ها‌ می‌شوند، افزود: کنترل این بحران‌ها در یک خانواده عادی هم سخت است، چه برسد به مرکزی که ۲۰ نوجوان در آن نگهداری می‌شود.

وی گفت: ترک تحصیل، بازپیوند به خانواده خود که دچار آسیب اجتماعی هستند، مشکلات رفتاری و الگوپذیری از جمله مشکلات این نوجوانان است.یغمایی بیان کرد: سازمان بهزیستی برای حل این مشکلات یک تیم متخصص که شامل مددکار، روان شناس و مربی است، تشکیل داده است.

 وی ادامه داد: هر مرکز نگهداری از کودکان و نوجوانان دارای یک تیم متخصص است که وجود یک تیم متخصص کم است.معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی خراسان شمالی نیز بیان کرد: در حال حاضر استان دارای ۱۵ مرکز نگهداری از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست با ظرفیت ۲۰ نفر است.اسماعیل قربانی یادآور شد: یک مرکز شامل نگهداری از نوزادان شیرخوار که دولتی است و ۱۴ مرکز نگهداری از کودکان و نوجوانان که بصورت هیات امنایی است.یغمایی بیان کرد: توانمندسازی روانی، اجتماعی این کودکان در اولویت کار سازمان بهزیستی است.این مسوول با اشاره به اینکه تعداد پرونده های فرزند خواندگی سال جاری نسبت به سال گذشته رشد داشته است‌، یادآور شد: در حال حاضر ۵۴۰ کودک بی سرپرست و یا بدسرپرست زیر پوشش بهزیستی استان هستند.

وی توضیح داد: از این تعداد ۲۶۰ نفر در مراکز بهزیستی و مابقی با حمایت مالی بهزیستی تحت سرپرستی خویشان پدری و مادری قرار دارند.قربانی افزود: سال گذشته ۴۸ کودک بی سرپرست به صورت فرزندخوانده و امین موقت با حکم قضایی به خانواده‌های متقاضی تحویل داده شد که طی سال‌های گذشته متقاضی بوده‌اند.

وی گفت: طی سه ماهه سال جاری نیز ۱۲ کودک بی سرپرست به صورت فرزند خوانده و ۳ فرزند به صورت امین موقت به خانواده‌های متقاضی تحویل داده شد.قربانی بیان کرد: از ۱۵ فرزندی که طی سه ماهه اول سال جاری به خانواده های فرزندپذیر سپرده شده‌اند، هشت فرزند بالای دو سال و شش فرزند بالای پنج سال بوده‌اند.‌وی یادآور شد: هم اکنون ۱۳۰ زوج نیز در نوبت دریافت کودکان بی سرپرست هستند.