چرا کودکان در سوریه، عراق، پاکستان و فلسطین بی‌سرپرست می‌شوند؟

[MEARAJ]

هفته جهانی کودکان بی‌سرپرست؛

چرا کودکان در سوریه، عراق، پاکستان و فلسطین بی‌سرپرست می‌شوند؟

سالانه ۱۴ میلیون و ۵۰۵ هزار کودک بدون مراقبت خانوادگی به سن شانزده سالگی رسیده و از این مراقبت‌ها محروم می‌شوند؛ این رقم برابر است با ۳۸ هزار و ۴۹۳ نفر در روز و یک کودک در هر ۲ ثانیه؛ از این میان، ۱۰ تا ۱۵ درصد، قبل از رسیدن به ۱۸ سالگی اقدام به خودکشی می‌کنند.
هفته جهانی ایتام از سوم تا نهم ماه مارس -برابر با ۱۲ تا ۱۸ اسفندماه- اولین بار در سال ۲۰۰۵ و در کشور انگلستان برگزار شد. هدف از برگزاری این هفته، افزایش سطج آگاهی عمومی ‌نسبت به وضعیت و شرایط کودکان نیازمند کمک و سرپرستی و افزایش روند کمک‌ها در این زمینه است.

 هفته جهانی ایتام هرساله به اطلاع‌رسانی درباره کودکان بی‌سرپرست و نیازمند کمک پرداخته و راه‌های رسیدگی به این کودکان در این هفته معرفی می‌شود.

آگاهی درباره شرایط کودکان و حقایق مربوط به بی‌سرپرست بودن یک کودک، می‌تواند خوانندگان را برای گام برداشتن در جهت سنن اسلامی ‌و بومی‌خود، و پیوستن به یک جریان خیرخواهانه جهانی یاری کند.

چرا هفته جهانی کودکان بی‌سرپرست؟
هدف از برگزاری هفته جهانی کودکان بی‌سرپرست، فراخوانی عمومی‌ برای تمامی ‌مردم در تمامی ‌کشورها و فرهنگ‌ها برای توجه به شرایط کودکانی است که هرچه می‌گذرد، بر تأثیر فاجعه‌آمیز سرنوشت آنها بر وضعیت بشر افزوده می‌شود.

آمارهای تکان‌دهنده در این زمینه، گویای فوریت موضوع و تأکیدی دوباره بر فرهنگ خیرخواهی و عطوفت انسانی است که می‌تواند در قالب‌های مختلفی به تغییر سرنوشت این کودکان بیانجامد.

سالانه بین ۱۴۳ تا ۲۰۰ میلیون کودک، بی‌سرپرست می‌شوند و به این میزان باید میلیون‌ها کودکی را افزود که رهاشده، فروخته و یا قربانی قاچاق می‌شوند.

داده‌ها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۰۳، حدود ۸ میلیون کودک تحت سرپرستی سازمانی قرار داشته‌اند. همچنین، مطالعات نشان می‌دهد خشونت علیه کودکان در مؤسسات، ۶ برابر بیش از خشونت در خانواده‌های تطبیقی بوده و کودکانی که تحت مراقبت گروهی قرار دارند، ۴ برابر بیشتر از کودکانی که تحت مراقبت یک خانواده قرار می‌گیرند، در معرض تجاوز جنسی هستند. علاوه بر این:
روزانه، 7605 کودک یتیم می‌شوند؛

سالانه ۲۵۰ هزار کودک به فرزندی پذیرفته می‌شوند؛
سالانه ۱۴ میلیون و ۵۰۵ هزار کودک بدون مراقبت خانوادگی به سن شانزده سالگی رسیده و از این مراقبت‌ها محروم می‌شوند؛ این رقم برابر است با ۳۸ هزار و ۴۹۳ نفر در روز و یک کودک در هر ۲ ثانیه؛
از این میان، ۱۰ تا ۱۵ درصد، قبل از رسیدن به ۱۸ سالگی اقدام به خودکشی می‌کنند؛
از میان دختران گروه مذکور، ۶۰ درصد به فحشا روی آورده و از میان پسران، ۷۰ درصد جانی می‌شوند؛
سالانه ۱.۲ میلیون کودک، قاچاق می‌شوند؛
۲ میلیون کودک، اکثراً‌ دختر، در چرخه صنعت مولتی‌میلیارد دلاری سکس، مورد سوءاستفاده قرار دارند؛
پیش‌بینی‌ها حاکی از جمعیت ۴۰۰ میلیونی کودکان بی‌سرپرست تا سال ۲۰۱۵ است.

SOS Children‪'‬s Fund
سازمان‌های ویژه‌ای در این زمینه فعال هستند که از جمله می‌توان به روستای کودکان (SOS Children‪'‬s Village) در آمریکا، کانادا و انگلستان اشاره کرد.

این سازمان، یک مؤسسه غیرانتفاعی و بین‌المللی بوده که از سال ۱۹۴۹ در زمینه کمک به کودکان فعالیت دارد و به گزارش فایننشال تایمز، عایدی این مؤسسه تا سال ۲۰۰۴، ۸۰۷ میلیون دلار برآورد شده است.

این مؤسسه به واسطه فعالیت‌هایش در رتبه ۳۳ از میان ۱۰۰ سازمان مردم‌نهاد در رابطه با «مسئولیت‌پذیری جهانی» قرار گرفته و دارای نمایندگی‌هایی در کشورهای اروپایی است.

نام این مؤسسه به دلیل طرحی است که در جمع‌آوری و نگهداری کودکان در حوالی یک محل مشخص، شبیه به یک روستا، و ارائه خدمات به آنها نظیر سرپناه و سرپرست، اجام می‌شود.

به طورکلی، بیشتر کمک‌های مالی بین‌المللی خیرین برای ارائه به کودکان بی‌سرپرست، به این مؤسسه واگذار می‌شوند.

چه کودکانی بی‌سرپرست هستند؟
تعاریف متفاوتی از «بی‌سرپرست» بودن موجود است که باعث ایجاد تفاوت‌هایی در آمار و ارقام مربوطه می‌شود. چنانچه «کودک بی‌سرپرست» یا «یتیم» را کودکی بدانیم که یکی از والدین خود را از دست داده است، می‌توان گفت تا سال ۲۰۰۵، بیش از ۱۳۲ میلیون کودک بی‌سرپرست، عمدتاً در کشورهای آفریقایی، آسیا، و آمریکای لاتین، وجود داشته‌اند. از این تعداد، ۱۳ میلیون کودک، هر دو والدین خود را از دست داده و ۵ درصد آنها در هنگام یتیم شدن، زیر ۵ سال سن داشته‌اند.

اما تعریفی که از کودک بی‌سرپرست در کشورهای توسعه‌یافته شاهد هستیم، چیزی غیر از این است؛ چراکه بیشتر کودکان در این جوامع در خانواده‌های تک‌والد زندگی می‌کنند. به این علت، در سال‌های دهه ۹۰ میلادی و همزمان با گسترش مرگ و میرهای ناشی از ایدز، دو اصطلاح «یتیم تک‌والد» و «یتیم دووالد» به معنی کودکی که تنها یکی از والدین خود را از دست داده و کودکی که هر دو والدینش را از دست داده است، از سوی یونیسف برای افزایش دقت در رسیدگی به امور ایجاد شد.

علت توجه به این امر این است که ضرورت کمک و رسیدگی به کودکان بی‌سرپرست، می‌تواند در دو شکل کمک به تأمین سرپناه و لوازم برای کودک و یا کمک برای تأمین و بهبود شرایط خانواده‌های کودکان بی‌سرپرست یا خانواده‌هایی که این کودکان را متقبل می‌شوند، صورت گیرد.

به این ترتیب، ظاهر امر گویای آن است که تعاریف موجود از کودک بی‌سرپرست در آینده نزدیک و حتی در حال حاضر، علاوه بر کودکانی که یک یا هر دو والد خود را از دست داده‌اند، شامل کودکانی نیز خواهد شد که به دلیلی، مثلاً ناتوانی اقتصادی خانواده، بی‌سوادی و عدم شایستگی، از محرومیت‌های مادی و معنوی رنج می‌برند.

اگر زمانی ایدز به عنوان عامل تعیین‌کننده میزان افزایش در آمار یتیمان جهان بود، امروز و در شرایط کنونی، جنگ‌ها و مخاصمات پایان‌ناپذیر در برخی مناطق همچون سوریه و فلسطین عامل نگرانی است.

کودکان یتیم خاورمیانه؛ قربانی جنگ
در حال حاضر ۵.۵ مییلون کودک سوری تحت‌تأثیر درگیری‌های این کشور و مداخلات بین‌المللی، آواره شده و اکثراً به همراه مادران خود در سایر کشورها پناهنده هستند.

افعانستان، در همسایگی ایران، دارای جمعیت کثیری از کودکان بی‌سرپرست برابر با ۴ میلیون کودک است که طبق برخی برآوردها، این رقم بیشترین میزان یتیم در کل جهان است.

این میزان در همسایه دیگر ایران، عراق، ۵ میلیون ذکر شده و گفته می‌شود تعداد ایتام عراقی تنها در پایتخت این کشور، بغداد، بعد از حمله آمریکا به این کشور در سال ۲۰۰۱، مرز یک میلیون را رد کرد. این رقم، طبق آمار سازمان ملل، ۸۷۰ هزار و طبق تخمین بی بی سی، ۸۰۰ هزار کودک است.

اگر وضعیت کودکان فلسطینی را به این داده‌ها بیفزاییم، روشن است که موضوع کودکان بی‌سرپرست در منطقه خاورمیانه تحت‌تأثیر شرایط سیاسی تعیین شده و نیازمند توجه و رسیدگی خاص از سوی سیاست‌گذاران و سازمان‌های بین‌المللی است.

بااین‌حال، آنچه هدف از برگزاری این هفته ذکر شده است، دعوت دوباره از افراد برای کمک به این کودکان در اشکال مختلف، اعم از مادی و معنوی است.